Lễ hội Xên Mường tại Lai Châu

Mỗi Mường sẽ chọn địa điểm, thời gian, cách thức tiến hành và một số nghi lễ khác nhau. Người dân tộc Thái Tây Bắc thường tổ chức lễ hội này ở đầu nguồn sông suối, là nơi cung cấp nước cho toàn Mường. Tuy nhiên, người dân tộc Thái Đen ở Mường Lò (Nghĩa Lộ, Yên Bái) thì lại tổ chức ở một khu rừng cấm của Mường, nơi có gốc đa to nhất, xung quanh là chỗ "yên nghỉ" của những người đã khuất. Ở Mường Lò, ông mo Nghè (ông mo Mường), người trông coi thần quyền cho chủ Mường và Hội Phụ lão sẽ đứng ra để tổ chức lễ hội Xên Mường. Tại đây, lễ Xên Mường phải có áo của một người con trai thuộc dòng dõi quý tộc gốc hay một người đương chức để làm vật tế. Ngày nay, chức danh quý tộc đã không còn nữa nên người dân tộc Thái lấy áo của một vị lãnh đạo xã để làm vật tế. Lễ vật là do người dân toàn Mường đóng góp, có thể mổ từ 2 đến 4 con trâu. Riêng người dân tộc Thái ở Yên Châu, Sơn La thì lại tế trâu trắng. Điều lạ là, con trâu để Xên Mường phải do chính ông mo Nghè đi tìm, ông thích con nào thì chỉ con đấy, không cần biết con trâu đó là của nhà ai. Người ta bảo khi bị ông mo chỉ gậy vào, con trâu đó đứng yên đến mức gần như bị thôi miên, người giúp việc cho ông chỉ việc dắt trâu về nơi để tổ chức lễ hội. Cỗ cúng thường gồm có 3 mâm nhưng phải đảm bảo có thịt trâu chín, gạo và rượu. Ông mo khấn 7 lần, mời các vị thần và tổ tiên về dự lễ và phù hộ cho người dân Mường được ấm no, được sung túc và có cuộc sống an vui. 

Một nghi thức trong lễ hội

Những trò chơi trong lễ hội Xên Mường thường là ném còn, xoè vòng theo nhịp. Trước khi bắt đầu, người Thái lập đàn tế còn ở dưới chân cột còn cao 15m đến 20m. Lễ vật gần giống với Xên Mường, chỉ khác là có thêm hàng trăm quả còn ở trên đàn tế. Tham gia trò này chủ yếu là những nam thanh niên, ai ném rách tâm điểm ở trên đỉnh cột còn sẽ được coi là người hùng của hội...

Nét đẹp người con gái Thái trong lễ hội Xên Mường

lehoi.info tổng hợp