Lễ hội Then Kin Pang tại Lai Châu

Đây là một lễ hội địa phương và có nguồn gốc từ dân gian. Truyền thuyết dân tộc Thái trắng kể lại rằng: Sau Vua Trời là Then, các vị Then đều có lòng bao dung độ lượng, yêu thiên nhiên cây cỏ và yêu con người. Bởi vậy mà Vua Trời đã phái các vị Then xuống hạ giới để cứu giúp con người. Dân bản trên mường dưới hễ đau ốm thì sẽ được Then cho thuốc, nhà nào gặp phải rủi ro vận hạn thì đến gặp Then sẽ được cầu phúc cho tai qua nạn khỏi. Bởi vậy nên cứ đến ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là những người này lại đến để tổ chức lễ tạ ơn Then, người khác đến để cầu phúc xin cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi và bản mường được bình yên no ấm. Dân bản khắp vùng cũng kéo đến để dự lễ, tổ chức các cuộc thi múa hát dân ca; thi ném còn, thi đẩy gậy, thi kéo co, thi bắn nỏ, thi bơi lội, thi té nước; thi nấu ăn... mà thành lễ hội Then Kin Pang (có nghĩa là ngày hội ăn mừng tạ ơn Then).

Lễ hội Then Kin Pang gồm có 2 phần là phần lễ và phần hội.

Phần lễ với lối hát Then truyền thống. Qua lời hát, ông Then cầu cúng cho dân làng trong bản, trong mường sang một năm mới có được nhiều điều tốt đẹp, cho con người luôn luôn khoẻ mạnh, no ấm, cầu cho mưa thuận gió hoà, cho mùa màng tốt tươi và cùng với đó là lễ tạ ơn của con cái đối với cha mẹ. Ngoài ra, “Kin Pang Then” cũng là lễ hội cầu phúc cầu lộc cho gia đình và cho con cháu, là dịp để cho con cháu tạ ơn thầy trong dịp đầu năm mới. Phần lễ tuy đơn giản nhưng mang ý nghĩa tâm linh rất sâu sắc, không có yếu tố mê tín dị đoan, mang tính cộng đồng cao và vun đắp tình đoàn kết trong bản, trong mường.

Điệu múa tính tẩu trong lễ hội Then Kin Pang

Phần hội với những lời hát Then, điệu múa, những trò chơi dân gian lành mạnh như Trò mưa đá (là trò chơi ông Then xin trời cho mưa xuống để cho mùa màng tươi tốt), trò cày bừa, trò hái nấm, trò múa khăn, trò múa tăng bu tăng bẳng, trò múa vòng xoè… đã tạo ra một không khí vui tươi phấn khởi và cuốn hút dân làng đến tham gia. Bên cạnh đó, lễ hội còn là dịp để trai gái ở trong bản, trong mường gặp gỡ và thể hiện mình qua những câu hát, những điệu múa. Và sau lễ hội, nhiều đôi đã nên vợ, nên chồng.

Trò chơi ném còn trong lễ hội

Lễ hội Then Kin Pang giờ chỉ còn lại ở mảnh đất Khổng Lào, cái rốn văn hóa của đồng bào dân tộc Thái ở Lai Châu. Đây là một sinh hoạt văn hóa mang tính tâm linh của đồng bào người dân tộc Thái trắng, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, khuyến khích du lịch văn hóa và ẩm thực phát triển ở tại vùng đất gian khó nhất nơi địa đầu Tổ quốc.