Khám phá hội Xên Mường tại Mai Châu - Hòa Bình

Qua nhiều năm tháng, hội Xên Mường không chỉ là lễ hội của riêng người Thái mà đã trở thành ngày hội chung của nhiều dân tộc trên địa bàn, các tỉnh lân cận và du khách gần xa.

Hội Xên Mường mở đầu bằng đám rước từ nhà tạo mường ra đình. Dẫn đầu đoàn rước là các chức sắc trong mường, tiếp đến là các cụ già (một số cụ mang theo cả cung nỏ). Một con trâu mộng to béo, được tắm rửa sạch sẽ, da đen bóng được dắt theo, đôi sừng trâu bọc giấy màu lấp lánh, giữa trán và hai bên hông có dán giấy trắng cắt hình hoa ban to như miệng bát. Đi sau cùng là trai tráng trong bản.

Sau lễ rước là lễ hiến sinh cúng thần. Tại đình, thầy mo có uy tín trong trang phục áo thụng xanh, mũ đuôi én đỏ, quần chàm, đi hài bước ra trước hương án làm lễ cầu thần. Sau phần lễ, thầy mo rung chiếc chuông nhỏ báo hiệu đã cầu thần xong và lệnh dắt con trâu mộng ra làm lễ hiến sinh. Trâu được dắt ra bãi đất rộng cạnh đình để mổ thịt. 

Kết thúc phần lễ bắt đầu phần hội. Phần hội được mở đầu bằng các tiết mục văn nghệ chào mừng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Thái do các đội văn nghệ trên địa bàn huyện biểu diễn. Những chàng trai, cô gái trong bản tổ chức múa xòe quanh nơi mổ trâu theo nhịp chiêng trống và các cuộc vui kéo dài cho đến khi pha xong cuộc chơi mới kết thúc. Khi những mâm cỗ được dọn lên, những chàng trai cô gái luân phiên hòa tấu cho tới lúc hạ cô. Đêm đến, nam thanh nữ tú vui chơi, ca hát cho đến khuya mới chia tay. 

Ngày hôm sau, tổ chức thi bắn súng hỏa mai và cung nỏ. Ngày hội thứ 3 là ngày hội tự do, sôi nổi nhất, thu hút đông đảo người tham gia. Nhiều trò chơi, cuộc thi hấp dẫn được tổ chức như: ném còn, ca hát, thổi kèn, thổi sáo, thi chim hót, thi trâu béo, kéo co, đá gà...

Hội Xên Mường thể hiện tấm lòng tôn kính tri ân, tưởng nhớ công lao to lớn của ông cha và cầu cho quốc thái dân an, bản mường no ấm, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình hạnh phúc.