Hội chùa Cổ Lễ tại Nam Định

(lehoi.info) - Hàng năm, cứ từ ngày 13 đến ngày 16 tháng 9 Âm lịch, tại thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, Hội chùa Cổ Lễ lại được tổ chức tưng bừng, náo nhiệt với rất nhiều những trò chơi dân gian vui nhộn. Hấp dẫn nhất đó là cuộc thi bơi thuyền truyền thống trên dòng sông uốn lượn vòng quanh chùa.

Hội chùa Cổ Lễ sẽ được tổ chức hàng năm để nhằm suy tôn Thiền sư, pháp sư Nguyễn Minh Không tổ sư của nghề đúc đồng. Đây cũng là một trong những hội chùa nổi tiếng ở khắp miền Bắc với những hoạt động văn hóa cổ truyền như lễ rước Phật, đánh cờ người, đấu vật... Đối với nhiều người dân ở trong vùng, hội chùa Cổ Lễ chính là cái Tết thứ hai ở trong năm.

Chùa Cổ Lễ  hay cong gọi là Quang Thần tự là một ngôi chùa nằm ở thị trấn Cổ Lễ, Trực Ninh, Nam Định. Vào thế kỷ thứ 12, thiền sư Nguyễn Minh Không đã tu luyện thành chính quả và xây dựng nên ngôi chùa này. Sinh thời, ngài chỉ là một người nông dân bình thường ở huyện Nam Ninh, đến năm ngài 29 tuổi, ngài đã đi tu và đã trở thành một vị sư nổi tiếng về chữa bệnh. Sư Minh Không đã chữa được bệnh cho hàng ngàn người dân. Bởi vậy, ngôi chùa Cổ Lễ vừa thờ Phật lại vừa thờ ngài (tức là thờ đức thánh Nguyễn Minh Không).

Ngôi chùa này hiện nay là do Hòa thượng Phạm Quang Tuyên cho thiết kế và cho xây dựng vào năm 1920 bằng những vật liệu truyền thống bao gồm gạch và vữa được làm từ vôi, mật mía và giấy bản. Chùa là một quần thể kiến trúc có bố cục tiêu biểu cho ngôi chùa miền Bắc từ tam quan, tháp, chùa chính, hội quán, nhà tổ đến đền thờ. Sự bố trí khéo léo giữa các kiến trúc và khoảng sân vườn đã làm cho con người ta có cảm giác chùa rộng lớn hơn diện tích thực tế. Sau nhiều lần trùng tu và tu bổ chùa Cổ Lễ đã trở thành một danh lam ở vùng đồng bằng sông Hồng. Hội chùa diễn ra từ ngày 13 đến ngày 16 tháng 9 Âm lịch hàng năm, có rất nhiều nghi thức văn hóa cổ truyền giàu tính nhân văn như lễ rước Phật, đánh cờ người, đấu vật..., đặc biệt là được xem cuộc thi bơi chải truyền thống trên dòng sông uốn lượn vòng quanh ngôi chùa.

Hội chùa Cổ Lễ

Niềm tự hào lớn của ngôi chùa Cổ Lễ là quả chuông cao 4,2m, nặng 9 tấn, miệng chuông có họa tiết hình cánh sen, thân có họa tiết hoa lá, sông nước. Nhiều cụ già ở đây còn kể lại rằng vào năm 1936, trong lúc nấu đồng đúc chuông, một số người dân đã tháo trang sức bằng vàng, bạc đang đeo thả vào dòng kim loại nóng chảy.

Điều làm nên nét độc đáo của chùa Cổ Lễ đó là chính điện có cấu trúc mái vòm theo kiến trúc gothique nên tòa nhà này trông phảng phất dáng vẻ của một giáo đường Thiên chúa. Kiến thức rộng lớn, khả năng sáng tạo và tinh thần cởi mở của vị hòa thượng Phạm Quang Tuyên, người đã thiết kế nên ngôi chùa này thật đáng để cho hậu thế phải ngưỡng mộ.

Ngoài ra, chùa này còn có tháp Cửu Phẩm Liên Hoa 12 tầng được đặt trên lưng của một con rùa lớn. Con rùa này nằm giữa một hồ nước có hình vuông, ở bốn góc là bốn hòn giả sơn có đắp bốn con voi có kích thước tương đương với một voi thật. Tháp cao khoảng 32m và có 8 mặt, các cạnh của tháp đều được đắp hình rồng, mái cong trông rất tinh xảo. Trong lòng của tháp thì có 62 bậc theo đường xoáy trôn ốc dẫn lên bàn thờ Phật đặt trên đỉnh.

Đứng từ trên đỉnh tháp nhìn xuống sẽ thấy những cánh đồng lúa giống như một tấm lụa xanh dài vô tận. Thấp thoáng ở phía đằng xa, thành Nam nhỏ bé như một bàn tay. Một chiếc cầu cong ba nhịp đã nối liền khu tháp với một tòa kiến trúc mái vòm cao đó là Phật giáo hội quán. Phía bên trái của hội quán là dãy nhà thờ Trần Hưng Đạo, ở gần đó là đền thờ Bà Liễu Hạnh. Trong mùi hương trầm thoang thoảng, tiếng mõ đều đều, tiếng đọc kinh ngân nga văng vẳng, đây quả là một nơi di dưỡng tinh thần không chỉ dành riêng cho những con người mộ đạo.

Hội chùa Cổ Lễ một trong những lễ hội truyền thống và tiêu biểu của tỉnh Nam Định còn bảo lưu được rất nhiều nghi thức văn hóa cổ truyền giàu tính nhân văn như lễ rước Phật, đánh cờ người, đấu vật..., phản ánh đời sống văn hóa phong phú và đa dạng của con người cư dân nông nghiệp trồng lúa nước. Đặc biệt là được xem cuộc thi bơi chải truyền thống trên dòng sông uốn lượn vòng quanh ngôi chùa, để hình dung sự gắn bó của Thánh với đồng đất và với kênh rạch ở nơi đây./.

lehoi.info tổng hợp