Lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu của người Thái Trắng tại Lai Châu

Theo truyền thống canh tác nông nghiệp của người dân tộc Thái trắng ở Mường so trước đây họ thường chỉ trồng 1 vụ lúa, ngày nay do biết áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp nên dân cư ở nơi đây đã biết  canh tác lúa 2 vụ. Lúa được dùng để làm cốm phải là lúa nếp, cũng có rất nhiều loại lúa nếp có thể làm cốm như: Lúa Lương phượng, lúa nếp thơm, lúa nếp tan, lúa nếp quýt, lúa nếp hoa…

Nhộn nhịp lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu của người Thái Trắng

Ngày trước lúa được chọn để làm cốm thường là lúa nếp nương bởi vì loại lúa này thường sẽ giữ được chất ngọt của hạt nếp, mùi thơm và độ dẻo của hạt lúa cũng không bị mất đi và đặc biệt hơn nữa những hạt lúa nếp nương lại rất tròn và rất mẩy. Ngày nay do nhu cầu sử dụng lúa nếp của người dân có phần hạn chế và diện tích canh tác lúa nương cũng không còn nhiều nên lúa được dùng để làm cốm là giống lúa Nếp thơm hoặc giống lúa Lương phượng. Khi chọn lúa để làm cốm người ta không nhất thiết phải lấy lúa của một gia đình nào, trong thời gian chuẩn bị họ sẽ tập trung ra cánh đồng lúa của bản tìm ruộng lúa nào có giống lúa phù hợp với các tiêu chuẩn trên, họ sẽ sử dụng loại lúa ở trong ruộng đó. Số lượng lấy ít hay nhiều còn tuỳ thuộc vào nhu cầu sử dụng của buổi Lễ.

Người ta cũng lựa chọn những bông lúa hạt to, mẩy và đặc biệt là không bị lẫn lúa tẻ rồi tuốt lúa từ những bông lúa đó đem về phơi khô rồi bảo quản ở trong các bao đặt ở nơi khô thoáng để làm giống cho vụ sau.

Trước hôm diễn ra buổi lễ 1 ngày, một bà cụ ở trong bản (đã được lựa chọn và phân công từ trước) có kinh nghiệm về làm cốm cùng với chủ ruộng và 1 tốp nữ của bản cùng ra đồng để lấy lúa. Bà cụ sẽ tiến lên trước thửa ruộng rồi đọc lời khấn: "Qua quá trình cày cấy, chăm sóc giờ đây lúa ở ruộng đã chín vàng, lúa trên khắp cánh đồng đã chín. Con cháu sẽ tổ chức ăn cốm mới, xin với  ông bà thổ địa được lấy lúa về làm cốm".

Chấm dứt lời khấn bà cụ sẽ cắt một ít lúa ở trong ruộng đó làm mẫu rồi hướng dẫn cho các cô gái cắt đủ số lượng lúa cần lấy. Dụng cụ để cắt lúa là liềm và dao. Những cô gái được chọn để đi cắt lúa cũng có những tiêu chuẩn nhất định: Đó phải là những cô gái còn trinh tiết, nếu là những người đã có gia đình thì đó sẽ là những gia đình thuận hoà yên ấm, con cái khoẻ mạnh và ngoan ngoãn. Theo quan niệm của những người dân nơi đây chỉ những người đó lấy lúa về làm cốm thì mới thể hiện được sự trưởng thành, phương trưởng của con cháu và sự nguyên vẹn đối với các thần linh.

Lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu của người Thái Trắng

Lễ hội cốm mới là một nét văn hoá đặc trưng rất riêng của tộc người Thái trắng ở Phong Thổ - Lai Châu. Cùng với rất nhiều các lễ hội khác trong năm, Phong Thổ giờ đây đang dần trở thành một điểm hấp dẫn thu hút khách du lịch đến thăm quan và được sống trong một mùa Lễ hội với nguyên vẻ đơn sơ và hồn hậu không thể lẫn với bất cứ nơi nào.

Theo: VNMedia