Hội thi kéo xe ngựa Hoàng Châu tại Hải Phòng

Trong năm, cứ đến ngày ngày mất hoặc ngày sinh của các vị thành hoàng, người dân làng Hoàng Châu lại tưng bừng mở hội, nơi đây đã trở thành một tụ điểm sinh hoạt văn hóa cổ truyền của người dân địa phương và nhân dân địa phương lân cận. Người làng sẽ cùng nhau quây quần tại đình làng, thành kính và dâng lên thành hoàng những nén hương thơm, tế lễ ngay trước ban thờ của các vị thành hoàng để cầu mong những điều may mắn, và an bình trong cuộc sống, đồng thời tỏ lòng biết ơn tới công đức của tổ tiên.

Trong những ngày mở Hội, làng Hoàng Châu còn tổ chức đám rước linh vị 2 vị thành hoàng làng từ 2 ngôi miếu ở giáp Đông và giáp Đoài về đình để mở hội tế lễ.

Lễ hội Hoàng Châu nổi bật nhất với cuộc thi kéo ngựa chiến hay được gọi là xa mã ở giữa 2 bên giáp Đoài và giáp Đông. Để cuộc thi điều khiển xa mã được diễn ra một cách suôn sẻ, người ta phải chuẩn bị mọi thứ một cách chu đáo: chiếc xa mã được làm giống như một đôi ngựa chiến thực thụ, gồm có bộ dây cương, cổ đeo nhạc,  yếm hoa, động cơ trên bánh xe bằng gỗ. Thành viên của 2 giáp tham dự cuộc thi đều phải mặc trang phục quần ống chẽn, đầu có chít khăn màu xanh hoặc màu đỏ, chít kiểu đầu rìu. Người chỉ huy tay có cầm một cờ nhỏ có màu sắc để phân biệt với cờ của bên đối phương, mỗi đội sẽ có một đôi gồm 12 - 15 người tham gia, trang phục quần áo, khăn mũ chỉnh tề đúng với quy định của hội làng.

Các đội đang kéo ngựa chạy vòng quanh để chấm điểm

Cuộc chơi chỉ được bắt đầu khi vị chủ quản phát ra hiệu lệnh, người chỉ huy phải điều khiến sao cho hai ngựa chuyển động lúc nhanh lúc chậm một cách nhịp nhàng, đôi khi lại lượn vòng một cách rất điệu nghệ. Quy định của cuộc thi là bên nào muốn giành được giải thưởng thì phải kéo cặp ngựa chạy đủ ba vòng, không được chạm vạch. Một điều tối kỵ là không được làm tổn thương đến xa mã của đối phương và các thành viên phải nắm giữ, kéo và đẩy chiếc xa mã. Ngày xưa, đội thắng cuộc sẽ nhận được một phần thưởng là chút lộc phẩm của hội đình. Vả bên thắng lẫn bên thua cùng nhau vui vẻ hòa mình vào sự cổ vũ, reo hò của  nhân dân trong làng và khách thập phương; sau đó tất cả sẽ cùng nhau uống trà, hưởng lộc thánh, và cùng hẹn đến mùa lễ hội sang năm.

Đây thật sự là một cuộc thi và cũng là một trò chơi vui mang tính thượng võ, mà lại đậm đà bản sắc văn hóa dân gian của làng xã Hoàng Châu vẫn đang được bảo lưu cho đến ngày nay.

Lễ rước linh vị hai thành hoàng làng về đình làm lễ