Linh thiêng Lễ hội Bà Chúa Xứ, An Giang

Lễ vía Bà với những nghi lễ vô cùng trọng thể có sự tham gia của đông đảo người dân nơi đây cùng chính quyền địa phương.

Long trọng lễ rước kiệu

Lễ hội mở đầu là nghi thức tắm Bà, bức màn vải có viền ren thêu hoa và chữ màu sắc sặc sỡ được kéo ngang bệ thờ, che khuất khu vực đặt tượng. Thân tượng được lau bằng nước thơm bởi một nhóm gồm 4 đến 5 phụ nữ đã được chọn lựa từ trước. Sau đó thay mũ miện và quần áo mới cho tượng.

Sau khi lễ tắm Bà xong, bức màn che sẽ được kéo qua một bên để mọi người vào chiêm bái, ai cũng cố đến gần sát bệ thờ để xin lộc Bà. Lộc là một vài trái cây hoặc vài cành hoa để trên bàn thờ.

Dâng lễ vật lên bà chúa Xứ

Trong khuôn khổ lễ hội cũng diễn ra các chương trình biểu diễn văn hóa, văn nghệ phong phú, đặc sắc. Ngoài ra còn có các hoạt động thể dục thể thao thu hút đông đảo vận động viên và quần chúng tham gia, cổ vũ như: giải đua thuyền rổng, việt dã, hội thi leo núi, đi bộ đồng hành, trò chơi dân gian … 

Tương truyền rằng: Vào những năm 1820-1825, vùng Châu Đốc-An Giang khi ấy còn là một miền đất hoang vu, dân cư thưa thớt, quân Xiêm La thường sang cướp bóc, quấy nhiễu. Quân giặc có lần rượt đuổi theo dân làng lên đỉnh núi Sam. Tại đây, chúng bắt gặp tượng Bà, thấy pho tượng trông có vẻ quí hiếm, chúng liền nổi lòng tham cướp đi pho tượng. Trong khi đưa tượng Bà xuống giữa triền núi thì đánh rơi, làm cho pho tượng bị gãy một cánh tay. Sau đó chúng tiếp tục mang đi nhưng không thể nào nhấc lên được, đành bỏ lại giữa triền núi.

Đoàn nhạc công biểu diễn âm nhạc truyền thống trong lễ hội

Thời gian sau đó Bà thường hiện về xưng là Bà chúa Xứ. Bà dạy dân làng khiêng Bà xuống núi, lập miếu thờ Bà sẽ phù hộ cho tránh được giặc cướp quấy phá, thoát khỏi dịch bệnh hoành hành, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Dân làng đã họp nhau lên núi khiêng tượng Bà về thờ cúng, nhưng lạ thay, dù mấy chục thanh niên khỏe mạnh rất cố gắng nhưng tượng Bà vẫn không thể nào nhấc lên được.

Khi về trấn nhậm vùng này, ông Nguyễn Văn Thoại (Thoại Ngọc Hầu) đã cho khai hoang lập ấp. Dân làng liền trình báo với ông về pho tượng Bà . Ông Thoại cũng cho họp tráng đinh lại mang tượng xuống núi nhưng vẫn không thể nhấc tượng lên được. Ngay lúc đó có một thiếu nữ lên đồng tự xưng là “Chúa Xứ Thánh Mẫu” yêu cầu phải có 9 trinh nữ, ăn mặc đẹp tắm rửa sạch sẽ tới thỉnh Bà. Ông Thoại làm theo yêu cầu của cô gái, quả nhiên pho tượng mang đi được. Khi mang đến chân núi thì tượng Bà trở nên nặng hơn khiến các cô gái không thể nào xê dịch được. Người ta cho rằng Bà đã chọn nơi này để ngự nên cùng nhau lập miếu thờ Bà tại đây, chính là ngôi miếu Bà Chúa Xứ núi Sam ngày nay. Và ngày đưa Bà từ trên núi xuống (23-27/4 âm hàng năm) được chọn làm ngày lễ vía Bà. Kể từ đó, dân gian tin tưởng và tôn thờ Bà như một phép màu kì diệu mà trời đất đã ban cho cư dân vùng này.

Theo các nhà khảo cổ, tượng Bà là hiện thân của thần Shiva. Tượng Bà là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo được tạc từ thế kỷ VI và được tạc bằng một loại nham thạch trầm tích có tên là diệp thạch. Loại nham thạch này được hình thành ở các hố đại dương và các tam giác châu thổ nên có kết cấu nhuyễn hạt, khi biển yên tĩnh thì hiện tượng lắng đọng xảy ra, mỗi lớp tượng là một chu kỳ lắng đọng.

Người ta tin rằng Bà Chúa Xứ từ lâu luôn phù hộ cho dân chúng. Ai đến cầu xin điều gì cũng đều được tâm nguyện như ý. Sự linh thiêng của đền Bà Chúa Xứ núi Sam được nhân dân lan truyền đi khắp nơi, ngày càng thu hút nhiều khách thập phương đến cúng bái, nhất là vào các ngày lễ vía Bà./.