Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa, Quảng Ngãi

Vào ngày 16 tháng 3 âm lịch năm nay (ngày 18-4-2011), 13 tộc họ tiền hiền và hậu hiền ở trên đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi lại tổ chức lễ khao lề thế lính Hoàng Sa.

Một nghi thức tại lễ khao lề thế lính Hoàng Sa

Khác so với những năm gần đây là Sở Văn hóa - thể thao và du lịch đã đứng ra làm “chủ tế”, năm nay những người dân ở trên đảo tự tổ chức lễ, công việc họ từng làm từ hàng trăm năm nay ở trên hòn đảo này. Các nhà nghiên cứu văn hóa ở tỉnh Quảng Ngãi gọi đây là “lễ hội nhân dân”.

Kể từ khi trấn nhậm phương Nam, chúa Nguyễn rồi các vua của nhà Nguyễn luôn xác định Hoàng Sa là vùng phên giậu của đất nước ta. Trấn giữ vùng “phên giậu” ấy không một lực lượng nào tốt hơn đó chính là những ngư dân ở vùng biển Quảng Ngãi, đặc biệt là những ngư dân tại đảo Lý Sơn.

Chỉ bằng những con thuyền mỏng manh, những người ngư dân của hòn đảo này đã chinh phục quần đảo Hoàng Sa bằng chính sự can trường và lòng dũng cảm của chính mình trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên ở một vùng đất luôn phải song hành cùng với gió mưa bão tố. Đội hùng binh Hoàng Sa đã ra đời trong bối cảnh đó.

Đội quân hùng hậu và thiện nghệ luôn luôn phải đương đầu với sự khắc nghiệt của biển khơi ấy suốt 300 năm chinh phục Hoàng Sa, nhiều người trong số họ đã phải ngã xuống, thi thể của họ đã được hòa vào lòng biển của Tổ quốc. Những người con của đảo Lý Sơn một đi sẽ không trở lại ấy luôn được những người dân nơi hòn đảo này mãi mãi tri ân bằng một nghi lễ có tên là lễ khao lề thế lính Hoàng Sa.

Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa

Cứ đến ngày mồng 16-3 âm lịch hằng năm - thời điểm những binh phu của Lý Sơn tạm biệt những người thân để giong buồm trực chỉ ở Hoàng Sa từ mấy trăm năm trước, 13 tộc họ của đảo lại tổ chức lễ khao lề mà không cần phải đợi sự chỉ đạo hoặc nhắc nhở của bất cứ một tổ chức hay  một cấp chính quyền nào.

Lễ khao lề như là một nhu cầu tự thân của những người dân ở trên đảo. Vào đúng ngày này, không chỉ có 2 vạn dân ở trên đảo mà có hàng trăm người con của Lý Sơn đang làm ăn sinh sống từ mọi miền của Tổ quốc cũng trở về với đất đảo, tề tựu bên mâm cúng với những món ăn dân dã mà ông bà của họ đã dùng để làm lương thảo trong hành trang của những binh phu đi Hoàng Sa từ thuở trước.

Trong buổi đoàn viên ấy, các thế hệ con em của Lý Sơn lại được nghe cha ông của họ kể về tổ tiên mình đã từng chinh phục Hoàng Sa như thế nào bằng những con thuyền mỏng manh ở trước gió bão.

Có lẽ đó là một bài học “trực quan” sinh động nhất và có sức thuyết phục nhất về lòng yêu nước đối với lớp trẻ ngày hôm nay.

Không chỉ nghe cha ông nhắc đến sự can trường của tổ tiên khi chinh phục  vùng đảo Hoàng Sa để cắm mốc chủ quyền ngoài ấy, qua những bữa cơm gia đình ở trong những ngày khao lề, lớp trẻ còn được biết vì sao cây dâu vẫn còn tồn tại ở trên đất đảo cho dù những người dân Lý Sơn không hề biết nuôi tằm dệt vải là gì.

Cây dâu ấy đã song hành cùng với những người dân của đảo suốt mấy trăm năm qua chỉ để trưng dụng vào một việc đó là dùng thân của nó để làm xương cốt cho những binh phu từ thuở trước và những người ngư dân hôm nay chẳng may bỏ thân mình ở ngoài Hoàng Sa trong các ngôi mộ gió.

Thả thuyền lễ và hình nhân thế mạng

Lớp trẻ hôm nay ở trên vùng đất đảo cũng hiểu được vì sao những người mẹ, người bà của họ vẫn còn truyền nghề một loại bánh mang tên “bánh ít gói lá chuối khô”, dù bây giờ có hàng trăm loại bánh được xếp vào loại cao lương. Đó là thứ lương thảo vốn không bị mốc meo ở trước gió biển, đã trở thành món ăn không thể thiếu của những người lính Hoàng Sa từ thuở trước.

Lễ hội nhân dân cứ thế mà vĩnh cửu với thời gian.