Lễ hội đền mẫu Âu Cơ tại Phú Thọ

Vừa vui đón Tết Nguyên Đán chưa hết thì không khí chuẩn bị vào hội đền Mẫu Âu Cơ đã đến. Cả làng sôi động, tập tế nam, tập tế nữ và tập rước kiệu làm bánh ngọt truyền thống…Bánh được làm từ bột gạo nếp thơm và mật ngọt, nhào kỹ lăn thành hình tròn dài, sau đó cắt thành từng đoạn giống như đốt tre và đem đồ chín giống như đồ xôi. Một trăm chiếc bánh ngọt sẽ được coi là lễ vật của một trăm người con dâng lên Mẹ Âu Cơ.
Từ sáng sớm ngày mùng 7 tháng Giêng, trên sân đình tại xã Hiền Lương cờ xí phấp phới, trống chiêng rộn rã, tất cả dân làng đều đã có mặt với những bộ quần áo đẹp và rực rỡ sắc màu. Mở đầu lễ hội là lễ tế Thành Hoàng ở đình, với đội hình tham gia toàn là nam giới, sau đó là rước kiệu từ đình vào đền. Trong tiếng trống, tiếng chiêng và tiếng bát âm sáo nhị… ta sẽ thấy một cỗ kiệu bát cống sơn son thếp vàng do 8 cô gái mặc đồng phục khiêng nhẹ nhàng và uyển chuyển theo nhịp trống. Đi đầu đám rước là những lá cờ thần, sau kiệu là những vị chức sắc bô lão mặc áo thụng màu xanh, áo dài khăn xếp và cuối cùng là dòng người dân làng và cả những du khách thập phương cười nói vui vẻ đi trảy hội.

Lễ rước kiệu trong lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ

Đúng giờ thìn ( từ 7 giờ đến 8 giờ ) thì đám rước vào đến sân đền. Phường bát âm gồm có đàn, sáo, nhị, trống, phách và sinh tiền…vang lên trong không khí trang nghiêm, đèn nến các loại sáng rực và khói hương nghi ngút. Sau lễ dâng hương và lễ vật gồm 100 cái bánh ngọt, 100 phẩm oản và hoa quả , thì đến đội tế nữ. Đội tế nữ gồm có 12 cô gái thanh tân, có nhan sắc và có học vấn. Các cô đều mặc áo dài với các màu hồng, vàng, tím, xanh…rực rỡ, đầu đội khăn kim tuyến, chân đi hài thêu và thắt lưng lụa, trở thành tâm điểm thu hút sự chú ý của tất cả mọi người. Trong đội tế nữ, riêng chủ tế sẽ bận trang phục toàn màu đỏ.

Lễ hội diễn ra trong vòng 3 ngày liên tục từ ngày mùng 7 đến ngày mùng 9 tháng Giêng. Sau khi tế nữ xong, những người dân địa phương và du khách thập phương nô nức đến với lễ Mẫu Âu Cơ, dâng hương, dâng sớ, cầu sức khỏe, cầu tài lộc và cầu may mắn…Đồng thời, ngoài đền diễn ra nhiều những trò chơi dân tộc như cờ người, đu tiên, chọi gà, tổ tôm… đều có treo giải thưởng của Ban Tổ chức lễ hội.

Tế lễ Mẫu Âu Cơ

Ngày thứ 3, sau khi tế nữ xong là đến lễ rước kiệu từ đền trở về đình để kết thúc lẽ hội chào mừng “ Tiên giáng “.
Đối với các ngày lễ khác trong năm tuy không sôi động và nhộn nhịp bằng 3 ngày lễ hội đầu tháng Giêng ở trên đây nhưng vẫn diễn ra rất trang trọng, thiêng liêng và được nhân dân địa phương cùng đông đảo những du khách thập phương từ mọi miền đất nước và cả Việt kiều ở nước ngoài hành hương về lễ tổ Mẫu.
Đền Mẫu Âu Cơ là một di tích lịch sử văn hoá từ lâu đời, là một di sản quý báu của cả nước, có ý nghĩa giáo dục truyền thống lịch sử và truyền thống văn hoá dân tộc cho lớp lớp con cháu muôn đời. Chính vì thế, vào dịp các ngày lễ hội, đặc biệt là vào những ngày đầu năm, từ ngày mùng 7 đến ngày mùng 9 tháng Giêng, đến với Tổ Mẫu Âu Cơ đã trở thành tập quán, nét đẹp văn hóa của các thế hệ con người Việt Nam. Đến với Tổ Mẫu Âu Cơ vào dịp này cũng như đến với các vị vua Hùng vào dịp giỗ Tổ ngày mùng 10 tháng 3 hàng năm chính là sự biết ơn tổ tiên, hướng về cội nguồn dân tộc, là tình cảm, đạo lý “ Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây “. Đó cũng là nguồn sức mạnh để dòng giống Lạc Hồng quyết tâm đoàn kết bảo vệ giang sơn của tổ tiên để lại, xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp và văn minh hiện đại hơn, nhưng vẫn bảo tồn và tiếp tục phát huy hơn nữa những nét đẹp đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc.

( Theo: Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Hạ Hòa: “ Di tích lịch sử văn hóa Đền Mẫu Âu Cơ”, Phú Thọ, tháng 5/2005 )