Hội bắt lợn Ông Cầu tại Phú Thọ

Hội bắt lợn Ông Cầu là lễ hội cổ truyền độc đáo của người dân Hà Thạch. Hôi bắt lợn Ông Cầu tái hiện lại cuộc sống sinh hoạt của người Việt cổ thời kỳ đầu dựng nước. 

Tương truyền, từ thời các vua Hùng, làng Hà Thạch là khu rừng rậm nguyên sơ, thú rừng hoang dã. Đây là vùng có địa hình thuận lợi về mặt quân sự, vùng vành đai bảo vệ kinh đô. Hà Thạch thường được chọn là điểm đóng quân và quyệt binh của quân đội nhà nước Văn Lang. Các vị lạc hầu, tướng thường tổ chức các cuộc đi săn lợn rừng để rèn luyện tinh thần thể lực, nâng cao tinh thần thượng võ và khao quân sau mỗi lần thắng trận. Cuộc đi săn này được duy trì từ đời này sang đời khác, hình thành nên lễ hội bắt Ông Cầu điich đáo này. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, lễ hội bắt Ông Cầu làng Hà Thạch đã từng bị mai một nhưng được chính quyền địa phương phục dựng lại năm 1992 theo đúng nghi lễ truyền thống.

Dân làng Hà Thạch chọn lợn rất khắt khe: đó phải là con lợn đực, choai choai, chạy khỏe, đen tuyền. Ngày 23 tháng Chạp, hai hộ dân khá giả, gia đình nề nếp gia phong được dân làng chọn nuôi lợn. Nhà của Ông Cầu được làm mới tinh tươm, khung tre, lợp lá cọ, trên nóc phải dựng cờ lễ, cửa chuồng hướng về phía đền. Việc cho Ông Cầu ăn cũng rất cầu kỳ, không được cho ăn cám, ăn rau như lợn thường mà phải cho ăn cháo hoa ngày 3 bữa, cháo được đổ vào máng gỗ. Chuồng ông Cầu lúc nào cũng phải sạch sẽ, tắm rửa thường xuyên. Trước khi cho Ông Cầu ăn, chủ nuôi phải mặc quần áo lễ, trịnh trọng thắp hương xin phép Thành hoàng làng.

Ngày 5/1, dân làng rước Ông Cầu ra một bãi đất rộng làm nghi lễ ôn lại ý nghĩa, lịch sử của lễ hội, chủ tế đánh trống khai hội và phát lệnh thả Ông Cầu để bắt đầu cuộc đi săn. Dân làng Hà Thạch quan niệm ai bắt được Ông Cầu hoặc chạm vào Ông Cầu thì cả năm đó gặp may mắn, làm ăn thuận lợi. Kết thúc cuộc đi săn, 2 Ông Cầu được đưa về đình làng làm lễ tế Thần và Thành hoàng làng. 

Hội Ông Cầu trở thành ngày hội đoàn kết của người dân, là lễ hội độc đáo cần được giữ gìn và phát huy.