Lễ hội Lồng Tồng tại Cao Bằng

Người dân dâng cỗ lên các vị thần

Lễ hội Lồng Tồng tại Cao Bằng được tổ chức ngoài trời, thường là trên một thửa ruộng lớn nên còn được gọi là lễ xuống đồng. Vẫn theo tục lệ từ xa xưa, Hội đượcc chia thành 2 phần: Phần lễ có tạ lễ thiên địa, lễ cầu thần Nông, thần Phục Hy phù giúp cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, bản làng được bình yên no ấm... Chủ trì lễ hội là ông thại đinh (người trông coi đình) hay người trông nom việc thờ cúng Thần Nông của bản làng. Tất cả các gia đình tham gia lễ hội đều phải mang theo cỗ để đến làm lễ vật cúng thần đất, Thần sông, thần núi, Thành Hoàng, và Thần Nông : mâm cỗ phải thịnh soạn và được trình bày đẹp. Mâm lễ thường có thịt lợn, xôi nếp, rượu trắng và bánh trái các loại như khẩu slec, khẩu sli, bánh dày, chè lam, bánh khảo...Ở một số hội có qui mô lớn, hội còn tổ chức lễ hiến tam sinh (heo, dê, gà hoặc trâu, heo, gà). Trên thửa ruộng được chọn để tổ chức lễ xuống đồng đàn tế Thần Nông và những thần khác được trần thiết. Khi tiếng chiêng, tiếng trống nổi lên cũng là lúc lễ hội bắt đầu, các bô lão của bản và các tráng đinh sẽ rước Thành Hoàng và Thần Nông  từ đình ra thửa ruộng, còn các hộ gia đình sẽ rước các mâm cỗ để bày ra trên bãi hội. Tiếp theo, người chủ trì sẽ hội xướng bài mo cúng chư thần, sau đó tuyên bố phá cỗ . Gia đình nào có mâm cỗ thịnh soạn  nhất và mời được nhiều khách xem hội đến thưởng thức mâm cỗ nhà mình thì được xem là điều may mắn, cả năm làm gì cũng được thuận lợi. Cũng có nơi các vị bô lão lại được mời đi thưởng cỗ , có nam thanh nữ tú đi theo múa hát, chúc những điều tốt đẹp cho từng gia đình. Sau khi phá cỗ xong, mọi người lại tiếp tục ca hát và tham gia nhiều trò chơi dân gian như : ném còn, cuớp còn (tương tự như người Mường, người Việt vùng trung du thường chơi cướp nõn nường ), đánh quay,  kéo co, đánh yến, múa sư tử, múa võ, đánh đu, múa lân, múa giáo,  thi sản vật địa phương,  bịt mắt bắt dê, hát giao duyên(hát lượn), cờ tướng …

Lễ hội Lồng Tồng hay còn gọi là lễ hội xuống đồng

Ném còn là trò chơi ý nghĩa nhất, vui nhất và rất đông người tham gia, bởi người dân nơi đây quan niệm rằng, trong ngày hội phải có người ném được quả còn ngũ sắc xuyên qua điểm hồng tâm thì bản làng  năm đó mới làm ăn thuận lợi. Gái trai sẽ chia thành hai phe để hát sli, lượn, đây là hai hình thức hát đối ca giao duyên giữa nam và nữ, thể hiện cho tục cầu mùa, trò chơi kéo co là cuộc đua đức giữa các cô gái chàng trai Tày Nùng với tính chất cầu mùa, cầu nước,  cầu mưa giống như một nghi lễ tín ngưỡng nông nghiệp đã có từ lâu đời. Đặc biệt là các điệu hát Sli ( Nùng ) , Lượn ( Tày ) đã rất quen thuộc sẽ được biểu diễn một cách rất tự nhiên trong làng , ở các khe suối hay những cánh rừng. Lễ hội Lồng Tồng là lễ hội quan trọng nhất của người dân vùng Đông Bắc nên mọi người tham gia hội đều mặc y phục truyền thống của dân tộc mình với những màu sắc sặc sỡ. Các các cô, bà mẹ, các bà còn được tô điểm bằng những món đồ trang sức quí giá nhất. Điệu múa tiêu biểu nhất của lễ hội lồng tồng chính là múa sư tử . Những điệu múa khác được múa trong lễ của người Tày Nùng là điệu xòe chiêng hay múa then. Khi trời tối cũng là khi lễ hội chuyển sang những phần hấp dẫn khác. Lửa trại sẽ được nhóm lên. Những là hát cọi cũng vang lên. Câu ca "Gốc cọi nơi mường trời, tổ cọi ở xứ tiên" từ miệng của cô gái thường mở đầu cho loạt các bài hát cọi đối đáp nhau. Ngoài ra, hội còn tổ chức cuộc thi hát lượn, hát sli, luôn thu hút được đông người tham gia.

Trò chơi kéo co

Trong những năm gần đây,  đời sống văn hoá tinh thần của những người dân Tày Nùng càng ngày càng được nâng cao, và cũng nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà Nước đã tạo điều kiện để lễ hội Lồng Tồng của đồng bào người Tày được tổ chức sôi nổi hơn, phong phú hơn, đảm bảo duy trì các yếu tố văn hoá dân gian.