Tưng bừng Lễ hội Xương Giang tại Bắc Giang

Dù đã trải qua hơn 5 thế kỷ, nhưng dư âm của chiến thắng Xương Giang vẫn luôn vang dội trong ký ức của người Việt Nam nói chung và người dân tỉnh Bắc Giang nói riêng. Vào buổi sáng sớm ngày mồng 6 tháng giêng âm lịch, người dân từ các phường xã, sẽ giương cờ, gióng trống rước xe kiệu với những bộ trang phục rực rỡ, chỉnh tề từ các ngả đường nô nức kéo về trung tâm khai hội. Không khí tưng bừng với cờ hoa, biểu ngữ, và các đoàn quân hành tiến trong nhịp trống, tiếng chiêng, tiếng nhạc khiến cho cả thành phố Bắc Giang khí thế hẳn lên.

Trước ngày diễn ra lễ khai hội, thanh niên ở đây sẽ tổ chức đốt lửa trại. Họ cùng nắm tay nhau, kết vòng tay lớn bao quanh đống lửa trại. Đêm hôm ấy, người dân các làng, các thôn, xã, phường gần như không ngủ. Mọi người đang háo hức chuẩn bị cho cuộc hành rước hôm sau. Tại các đình, đền, chùa, miếu và nhà văn hoá ánh đèn đuốc sáng rực suốt đêm để tới canh năm ngày hôm sau tề chỉnh sắp hàng ngũ, chiêng trống tiến về nơi khai hội.

Đoàn rước kiệu bằng xe ngựa gỗ

Đoàn làng Kế sẽ lên đường với xa kiệu, ngựa, và đưa đội quân tượng trưng cho đức thánh Cao Sơn, Quý Minh tiến về lễ hội. Đoàn này lần lượt hội tụ đầy đủ các đội quân hành rước của làng Kế, làng Tiêu, làng Vĩnh hợp thành một đoàn diễu hành các phố phường.

Đoàn rước của làng Thành và làng Vẽ sẽ đưa đồ rước của đức thánh Cao Sơn - Qúy Minh đến tham dự. Hai làng này vốn là hai lằng nằm kề bên phía cửu Bắc của hành Xương Giang. Trong cuộc kháng chiến chống lại quân xâm lược Minh năm xưa, họ đã dựng thành bằng cót làm cho quân địch khiếp sợ bạt vía tưởng quân ta có Thần giúp đỡ nên chỉ trong một đêm đã dựng xong thành.

Đoàn rước của thôn Hoà Yên rầm rộ kéo nhau đi như tinh thần dũng mãnh của tướng quân nhà nhà Lý Lều Văn Minh đánh tan quân giặc Chiêm. Họ mang đến hội một niềm kiêu hãnh bởi những người cha người anh xưa đã có mặt trong cuộc kháng chiến chống lại quân Minh.

Đoàn rước xã Đa Mai của phường Mĩ Độ sẽ bắt đầu đi từ bờ nam sông Thương qua cầu Bắc Giang, sau đó men theo quốc lộ 1A tiến thẳng vào khu khai hội. Làng Đa Mai thờ hai vị công chúa nhà Trần đã có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên thế kỷ XIII ngay tại khúc sông này, chính vì vậy dân làng không rước kiệu mà rước bằng thuyền với anh linh của hai công chúa này. Họ còn có một đội kỳ lân, sư tử do các bà đồn biểu diễn rất hăng say và đẹp mắt. Người Mĩ Độ thì rước tượng của đức thành hoàng với long đỉnh, hương án,  bát bửu…oai phong.

Đoàn múa nghệ thuật trong Lễ hội Xương Giang tại Bắc Giang

Lễ dâng hương sẽ được tổ chức ở trung tâm của lễ khai hội , diễn ra rất long trọng. Ở đây, các lễ chào cờ hay đọc diễn văn, đọc " Đại cáo bình Ngô ", và lễ múa ra quân đều được tiến hành. Giữa các lễ này có nhạc hiệu làm nền vang để nối nhau, lên trầm hùng và thúc giục lòng người.

Sau khi dâng hương xong, các đoàn rước sẽ trở về làng mình, làm lễ Am Vị đưa các đồ tế khí, ngựa, kiệu về vị trí cũ. Riêng làng Vẽ và làng Thành thì xem như đã bắt đầu vào hội lệ của làng mình. Cờ, ngựa, kiệu…sẽ được đóng ở trước sân đình. Ở khu vực đình, chùa của hai làng, sẽ tổ chức các trò chơi như: Đu, cờ bỏi, đu quay, cờ tướng, dâng hương lễ phật, hát chèo nhà chùa, tế thành hoàng, hương ẩm sẽ được tổ chức cho tới ngày mồng 7 tháng Giêng mới kết thúc.

Lễ hội Xương Giang là một lễ hội mới tổ chức lại. Hình thức khai hội này thay đổi theo từng năm nên rất phong phú.