Lễ hội đền Phủ - Bắc Giang

Lễ hội Đền Phủ được tổ chức vào ngày 11 và 12 tháng 2 âm lịch hằng năm, là lễ hội tưởng nhớ công ơn bà chúa Kho thời Trần.

Được biết, đền Phủ được xây dựng ngay bên thành phủ Lạng Giang, thuộc xã Châu Xuyên, tổng Thọ Xương, phủ Lạng Giang, trấn Kinh Bắc xưa. Ngày nay, ngôi đền tọa lạc gần cuối đường Nguyễn Văn Cừ thuộc địa phận phường Hoàng Văn Thụ, TP Bắc Giang và đã trở thành điểm đến thu hút nhiều du khách thập phương.

Ảnh Bà Chúa Kho tại đền Phủ

Đền Phủ lưu truyền câu chuyện về sự tích của Bà Lý Thị Châu (tức Châu Nương, là bà Chúa Kho đời Trần. Tương truyền bà chúa Kho là người vừa có tài lại có sắc. Cha bà từng giữ chức quan trọng dưới triều Trần ở kinh thành Thăng Long. Thủa thiếu thời, bà thường giúp cha việc sổ sách kho tàng. Đến năm 22 tuổi, Châu Nương lấy một viên quan họ Trần Thái Bảo, làm chức Đốc Bộ ở Hoan Châu (Nghệ Tĩnh).

Năm 1285, giặc Nguyên Mông xâm lược về phía Nam.Trần Thái Bảo được lệnh đem quân chống giặc. Để giúp chồng, bà Châu Nương tự nguyện đảm nhận việc chỉ huy quân phòng ngự bảo vệ kho tàng, nhiều lần chống lại quân địch tập kích và đảm bảo việc tiếp tế cho quân sĩ. Để tiện hành động, bà Châu Nương cải trang thành nam giới để đốc xuất tướng sĩ chống lại quân địch, khiến cho chúng bị hao binh tổn tướng rất nhiều. Do có công lớn, chồng bà được phong chức Tiền quân dực thánh bảo vệ Vua Trần, còn bà phụ trách bảo vệ quốc khố.

Đền Phủ Bắc Giang

Trong cuộc xâm lược lần thứ ba của quân Nguyên Mông, chồng bà chiến đấu dũng cảm và hy sinh. Vua tôi nhà Trần rút về Thiên Trường để bảo toàn lực lượng. Châu Nương nguyện ý ở lại lo việc cất giấu binh lương nhưng không may sa vào tay giặc nên bà đã tự sát để giữ tròn danh tiết. Khi giặc Nguyên bị quét sạch, vua Trần đã truy tặng Châu Nương chức “Quản trưởng Quốc khố Công Chúa” (bà chúa giữ kho của quốc gia). Để ghi nhớ công ơn của bà, người dân ở nhiều nơi trên cả nước đã lập đền thờ cho bà.

Tại Bắc Giang, trên chiến tuyến chống quân Nguyên Mông trên sông Nhật Đức (sông Thương) có kho đụn được đặt ở phố Tiền Môn, Phủ Lạng Thương. Tại đây, người dân Bắc Giang đã xây dựng đền Phủ để thờ bà chúa kho.

Lễ cúng tại đền Phủ - Bắc Giang

Hàng năm để tưởng nhớ công ơn to lớn của Bà, nhân dân địa phương long trọng tổ chức lễ hội tại di tích đền Phủ từ ngày 11-12/2 âm lịch. Đây được coi là ngày lễ tưởng nhớ đến ngày sinh của Bà Chúa và cũng là dịp để giáo dục các thế hệ con cháu lòng tự hào dân tộc, tinh thần uống nước nhớ nguồn, tri ân những người anh hùng đã hy sinh thân mình cho sự bình yên của đất nước.

Lễ hội đền Phủ diễn ra với nhiều nghi thức tế lễ trang nghiêm. Phần lễ dâng kính Bà Chúa do Ban quản lý đền chuẩn bị, được quy định phải có một con lợn quay và một cỗ xôi trắng to để lên bàn khênh vào chính điện. Sau phần lễ là phần hội được tổ chức phía xung quanh đền với các trò chơi dân gian đặc trưng của vùng đất Bắc như múa rối nước, cờ người, cờ tướng, đu, vật, chọi gà, kéo co…

Trải qua chiến tranh và sự thay đổi từ quy hoạch đô thị, ngày nay đền Phủ không còn được rộng rãi bề thế như xưa nhưng người dân nơi đây dù đi đâu về đâu vẫn hướng về Đền Bà Chúa Kho thiêng liêng của đất Phủ Lạng Thương với mong muốn cầu tài, cầu lộc, cầu bình an cho cả gia đình.

TH