Ấn tượng Lễ hội làng Xuân Phả 2010 tại Thanh Hoá

Mở đầu lễ hội, các giáp lần lượt rước cỗ xôi lên Nghè làm lễ tế Thành Hoàng và cộc tế theo đúng khuân thức, quy định của triều đình phong kiến từ nghi thức tế lễ đến trang phục. Gồm có: 6 Bồi Bái, 3 ông Mạnh Bái, 2 Đông Tây xướng và đứng hai bên là 8 thị vệ cầm binh khí. Ống Mạnh Bái dâng hương đến cửa Nghè, quỳ xuống, ông Từ trong Nghè đỡ tiếp dâng vào bàn thờ. Sau đó ông Từ Cả đánh tiếng kẻng, người dâng hương ở cửa đứng dậy, lui ra sân, về vị trí làm tiếp theo sự dẫn chương trình của ôn Tây xướng và Đông xướng cho đến khi kết thúc.

Tế lễ tại lễ hội làng Xuân Phả

Khi tế lễ xong, mọi người ra về. Các con Trò trong các điệu múa của các giáp bắt đầu chuẩn bị trang phục cho cuộc trình diễn trò Xuân Phả. Năm điệu múa cổ đặc sắc, độc đáo, có tên "Ngũ quốc lân bang đồ tiến cống" gồm các trò: Ngô Quốc, Hoa Lang, Chiêm Thành, Tú Huần và Ai Lao, mô phỏng các hoạt động của quốc gia, tộc người láng giềng đến yết kiến, tiến cống nhà vua nước Việt, được trình diễn tại lễ hội đã thu hút đông đảo bà con từ các vùng lân cận đến xem.

Một tiết mục đặc sắc của trò Xuân Phả diễn ra tại hội làng Xuân Phả

Gần nửa tháng trước khi diễn ra lễ hội, khoảng 20 thành viên thường là các lão nông và trai đinh, họ phải luyện tập ngày đêm để thành thạo các vai diễn. Vai quan trọng nhất của 5 “nước trò” là vai chúa, sẽ được giao cho người có kinh nghiệm diễn, nhưng phải là các cô gái trẻ đẹp trong làng đóng. Đặc biệt, những người tham gia các vũ điệu trong trò Xuân Phả đều đeo mặt nạ được sơn phết, tô vẽ.

Các đạo cụ thường được chế tạo từ rễ cây si, gỗ vông, tre, trúc gây ấn tượng cho người xem.

Với màn trình diễn của các đạo cụ được chế tạo từ rễ cây si, gỗ vông, tre, trúc và các loại nhạc cụ gồm: thanh la, não bát, trống, nhị, hồ, kết hợp cùng những điệu múa cổ đặc sắc đã mang đến cho du khách thập phương những ấn tượng khó quên.

Trước kia, lễ hội Xuân Phả huy động sự tham gia của dân chúng trong năm thôn, mỗi thôn phụ trách một trò. Dân mỗi thôn tự chuẩn bị trống chiêng, kiệu rước, cờ lệnh, cờ hiệu, lễ vật, và tập luyện vũ điệu riêng của mình. Đến ngày tổ chức lễ hội, các thôn sẽ rước lễ vật ra nghè. Đoàn rước gồm có cờ, kiệu, người hộ giá, các vũ công trong trang phục “ngoại quốc”, trống chiêng vang động khắp làng. Vào sân nghè, các đoàn dâng lễ lên bàn thờ thành hoàng, sau đó trình diễn vũ điệu của thôn mình để “hầu thánh”. Qua đó tỏ lòng tạ ơn vị thần Đại Hải Long Vương (thần bảo mệnh) vì đã có công phù trợ cho mùa màng tươi tốt, dân an, vật thịnh.

Trò múa Xuân Phả đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Xưa kia, dựa theo trò múa Xuân Phả, Nguyễn Trãi đã sáng tác ra múa Chư hầu lai triều cho Vua Lê Nhân Tông. Ngày nay, dựa vào tinh hoa ở trò múa này, nhiều nhà biên đạo múa cũng sáng tạo nên các tiết mục múa đặc sắc như bây giờ./.