Hội Xuân Phả tại Thanh Hóa

Vào thời xưa kia, lễ hội Xuân Phả thường huy động sự tham gia của dân chúng ở trong 5 thôn, mỗi thôn sẽ đảm trách một trò. Dân mỗi một thôn phải tự chuẩn bị cờ hiệu, cờ lệnh, trống chiêng, kiệu rước, lễ vật,... và tập luyện vũ điệu riêng của thôn mình. Khi đến ngày tổ chức lễ hội, các thôn sẽ rước lễ vật ra nghè. Đoàn rước phải có các vũ công trong trang phục “ngoại quốc”, cờ, kiệu, người hộ giá và trống chiêng vang động khắp làng. Vào sân nghè, các đoàn sẽ dâng lễ lên bàn thờ thành hoàng và trình diễn “hầu thánh” vũ điệu của thôn mình. Qua đó tỏ lòng tạ ơn vị thần bảo mệnh (Đại Hải Long Vương) vì đã có công phù trợ cho dân an, vật thịnh, mùa màng tốt tươi.

Một tiết mục đặc sắc của trò Xuân Phả

Trò Xuân Phả gồm có năm bộ trò tiêu biểu là: trò Hòa Lan, trò Chiêm Thành, trò Ai Lao, trò Ngô Quốc và trò Tú Huần,  mô phỏng những hoạt động của quốc gia, tộc người láng giềng đến yết kiến, tiến cống nhà vua nước Việt.

Hầu hết đạo cụ diễn trò Xuân Phả đều được chế tạo bằng những nguyên liệu sẵn có như tre, trúc, gỗ vông và rễ cây si.

Các loại nhạc cụ gồm có trống, nhị, hồ, thanh la và não bát. Trống có đường kính mặt 60 cm - 65 cm nhưng phải có tiếng và có âm phù hợp với loại hình trò diễn. Mõ có hình dáng cong hình lưỡi liềm, dài khoảng 20 cm được chế tạo từ gốc tre già, mặt ngoài của mõ được làm nhẵn, bên trong thì đục rỗng để có độ cộng hưởng âm thanh.

Theo như một số tài liệu của địa phương, trò Xuân Phả được ra đời vào thế kỷ XV (thời Hậu Lê). Nhưng có ý kiến cho rằng trò diễn này được ra đời từ thời nhà Đinh.

Nhộn nhịp lễ hội Xuân Phả

Trò Xuân Phả là một di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc nhất còn lưu giữ được tương đối nguyên vẹn ở Thanh Hóa sau hàng trăm năm qua cho đến tận ngày nay./.