Lễ hội Đập Đồng Cam tỉnh Phú Yên

Công trình thủy nông Đập Đồng Cam được người dân Phú Yên xem như mạch máu quê hương, nuôi dưỡng đồng lúa Tuy Hòa. Đập Đồng Cam được xây dựng trên sông Ba, cách thành phố Tuy Hòa hơn 30km về phía Tây. Đập Đồng Cam được một số kỹ sư người Pháp thiết kế, xây dựng năm 1924, chính thức đưa vào sử dụng từ năm 1932. Hệ thống Đập Đồng Cam gồm một đập nâng dài 680m, hai cống lấy nước vào hai kênh chính nam và chính bắc dài trên 70km, gần 200km kênh mương các cấp. Trên kênh còn có hơn 1.200 công trình lớn nhỏ phục vụ việc điều tiết dẫn nước. 

Quá trình xây dựng Đập Đồng Cam đã huy động trên 5.530.000 ngày công lao động, với hàng triệu mét khối đất đá, bê tông được đào, đắp thủ công trong điều kiện hết sức khó khăn, môi trường rừng thiêng nước độc. Số lượng công nhân huy động trung bình một ngày khoảng 1.200 người, gồm 200 thợ chuyên nghiệp như thợ bắn mìn, khai thác đá, thợ nề và thợ mộc. Toàn bộ Đập Đồng Cam được hoàn thành với tổng kinh phí 302.620 đồng Đông Dương. 

Ngày 1/9/1929, sự cố đau lòng xảy ra trong quá trình xây dựng Đập Đồng Cam. Một chiếc thuyền chở công nhân thi công bị đắm trên sông Ba khiến 52 người thiệt mạng. Ngoài ra còn có hai công nhân khác tử nạn trong khi đắp đê quai và bắn phá mìn đá.

Ngoài việc góp phần quan trong trong phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, Đập Đồng Cam còn là một công trình có giá trị mỹ thuật cao bên canh ý nghĩa lịch sử, kinh tế, du lịch.

Hàng năm, ngày 8/1 âm lịch, tỉnh Phú Yên tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm những bậc tiền nhân có công xây dựng hệ thống đập. Lễ hội Đập Đồng Cam là một trong những lễ hội lớn ở Phú Yên.