Vui Tết Lùng Cùng tại Vụ Bản, Nam Định

Tết Lùng Cùng còn có tên gọi khác là Tết Vỗ bồ hay Tết Bánh Khúc. Đây là dịp lễ truyền thống của nhân dân 3 thôn Tiền, Tâm, Thượng xã Liên Minh, Vụ Bản, Nam Định. Tích xưa kể rằng: vùng đất này trước kia thuộc trấn Sơn Nam Hạ, sinh ra một vị tướng tài giỏi, danh tiếng, cả cuộc đời hiến dâng cho sự nghiệp bảo vệ bờ cõi dân tộc. Có một năm ông và quân sĩ vì phải lo đánh dẹp giặc ngoại bang, không thể về ăn Tết cùng gia đình. Đầu tháng 2 (âm lịch) năm đó ông quyết định tổ chức ăn mừng vì đội quân do ông làm thủ lĩnh đã giành chiến thắng. Tuy nhiên vì đánh giặc dài ngày, lương thảo dự trữ không còn nhiều, ông đã nghĩ ra cách giã rau khúc trộn thêm với gạo nếp làm thành chiếc bánh khúc để tế cáo trời đất, sau đó phát cho quân sĩ và nhân dân nơi đây. Thời gian trôi qua, Tết Lùng Cùng vẫn được tổ chức cho đến nay để tri ân công đức tổ tiên và là ngày cả gia đình sum họp. Trong ngày này, món bánh khúc thay thế cho bánh chưng, bánh dày để dâng lên tổ tiên trong Tết âm lịch.

Rau khúc

Rau khúc là một loài rau dại, mọc nhiều nhất vào mùa xuân từ đầu tháng 2 âm lịch cho tới Tết thanh minh. Rau khúc có hai loại là khúc nếp và khúc tẻ. Nhưng để làm bánh khúc được thơm ngon và có vị đặc trưng thì nhất thiết phải chọn được lá khúc nếp. Rau khúc hái từ ruộng về phải chế biến ngay. Gạo tẻ và gạo nếp phải được ngâm từ đêm hôm trước, cứ hai phần gạo nếp thì cho thêm một phần gạo tẻ. Nguyên liệu làm bánh khúc chỉ gồm có: gạo, thịt lợn, đỗ xanh cộng với gia vị. Rau khúc giã nhuyễn được đem trộn lẫn với bột gạo, sau đó đem nặn thành bánh khúc. Nhân bánh khúc là đỗ xanh giã mịn thêm một miếng nhỏ mỡ lợn đã được xào thơm với hành. Để bánh ăn vừa đủ ngậy mà không bị ngán, thịt mỡ phải là thịt mỡ gáy. Đặc biệt có một loại gia vị không thể thiếu khi làm bánh khúc dịp Tết Lùng Cùng là hạt tiêu. Hương hạt tiêu đậm đà hòa quyện với vị rau khúc độc đáo đã tạo thành vị ngon riêng biệt của bánh khúc nơi đây. Bánh mới nặn xong lớp vỏ ngoài còn dẻo dính sẽ được lăn qua một lớp áo bánh là gạo nếp đã được ngâm kỹ; sau đó gói hờ vào tấm lá chuối tươi rồi xếp chồng lên nhau, tiếp đến đem đi đồ trong chõ xôi. Bánh khúc ngon nhất khi được ăn nóng và bánh có thể để đến hai ngày mà vỏ bánh vẫn mềm và dẻo dai.

Bánh khúc - đặc sản tết Lùng Cùng tại Vụ Bản, Nam Định

Hàng năm, người dân xã Liên Minh, Vụ Bản, Nam Định dù có đi làm nơi đâu cứ vào Tết Lùng Cùng cũng đều hướng vê quê nhà, cũng nhớ tới hương vị đặc trưng của món bánh khúc như để tri ân với tổ tiên và tự nhắc mình không quên cội nguồn. Đã từ lâu, Tết Lùng Cùng đã tạo thành nét đẹp văn hóa truyền thống đặc sắc tồn tại trong tâm thức mỗi người dân Vụ Bản của vùng quê Nam Định.