Lễ hội Minh thề tại Hải Phòng

Theo truyền thuyết, ngôi chùa cổ Hoà Liễu được xây dựng từ thế kỷ thứ 13, còn có tên khác là Thiên Phúc Tự. Giữa thế kỷ thứ 16, thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toả (vợ của Thái Thượng hoàng Mạc Đăng Dung) đã đến ấp Lan Niểu (là thôn Hoà Liễu hiện nay) tự bỏ tiền ra và vận động những người trong hoàng thân quốc thích, quan lại của triều Mạc có cả thảy 35 vị cùng góp tiền để trùng tu và tái tạo lại ngôi chùa cổ này. Thái Hoàng Thái Hậu đã mua 25 mẫu 8 sào 2 thước ruộng để cúng dâng Tam Bảo. Nhiều người đã noi theo gương Thái hoàng thái hậu mà tậu ruộng để cúng chùa để gia tăng diện tích lên đến 47 mẫu 5 sào. Số ruộng này dân làng nơi đây gọi là Thánh điền, một phần diện tích được dành cho các hộ gia đình chùa cấy, một phần sẽ dùng mỗi khi vào tuần tiết lễ hội, còn ít ruộng sẽ chia cho các dân đinh cấy cày hưởng lộc và cho cấy đấu lấy thóc nộp quỹ nghĩa thương hoặc phòng khi có nạn đói khó thì cấp đỡ người nghèo, quả phụ, cố nhân… Cũng chính từ nơi này, Thái hoàng Thái hậu đã bàn với làng rồi lập ra một Hịch văn hội Minh thề để quy định lấy chí công làm trọng.

Hội Hoà Liễu thường kéo dài trong 3 ngày, vào các ngày 14, 15 và 16 tháng 1, nhưng  hội “Minh thề” được tổ chức như một dịp khai hội. Trước kia, trước khi khai mạc hội Minh Thề, dân làng thường tế Thánh tại khu miếu chính của làng, thường là những người phải có chức dịch trong hàng tổng, có khi có quan lại hàng phủ về dự lễ.

Vị chủ tế đang cử hành nghi lễ

Các nghi lễ được cử hành rất trang trọng, ông chủ lễ và các vị bồi lễ sẽ cùng nhau đọc bản chúc văn lai lịch và công đức của Thánh vương. Sau đó, họ sẽ tiến hành làm lễ dâng hương, dâng nước và dâng rượu trong tiếng nhạc bát có âm thanh réo rắt. Sáu khi tế thần xong các bô lão, chức dịch, dân làng và quan khách sửa soạn quần áo chỉnh tề rồi tập trung quanh sân miếu đứng theo thứ bậc. Chủ tế sẽ thể hiện động tác “chỉ trời vạch đất” để mô phỏng lại phép biến hóa trong Kinh dịch rồi tiếp đến sẽ vẽ một vòng tròn có đường kính chừng  2m ở ngay giữa sân miếu còn được gọi là Đài thề. Trước Đài thề sẽ đặt một bàn thờ sao cho bàn quay mặt về hướng về cửa miếu thâm nghiêm.

Tiếp theo sẽ là nghi lễ cắt tiết gà để cử hành nghi lễ uống máu ăn thề. Nghi lễ này phải được thực hiện rất cầu kì và tuân theo quy định nghiêm ngặt của truyền thống đã có từ ngàn đời xưa. Máu gà trống sẽ được hòa vào một bình rượu lớn, sau đó, người này uống xong truyền tay tay người kia uống một ngụm đã khẳng định tinh thần đoàn kết và cùng nhau thực hiện lời thề. Sau lễ hội Minh diễn ra rất thề trang nghiêm, dân làng Hoà Liễu như được tiếp thêm sức mạnh, rũ bỏ mọi ưu phiền của một năm qua để tiếp tục bước cũng chính thức năm mới, với niềm tin tưởng vào những điều tốt đẹp sẽ đến với dân làng.

các vị cao niên đang đọc bản chúc văn lai lịch