Hội Thả diều ở Bá Giang tại Hà Nội

Tháng 3 mới là dịp mở hội thi, nhưng từ tháng 8 năm trước, trong làng đã chuẩn bị làm diều. Người chọn tre, người mua giấy, người khoét sáo, người chuốt dây... chuẩn bị rất tỷ mỉ, rất công phu. Xưa kia, dây diều được làm bằng loại tre bánh tẻ được vót chuốt đều, nối dài sau đó cuộn lại và ngâm vào nước có quả cây chuối hột và muối. Sau đó, cho vào nồi đặt lên bếp ninh sôi trong nồi ba mươi cả một ngày sẽ niến dây tre trở thành một loại dây vừa dai vừa mềm. Họ làm sáo diều bằng cách dùng nan tre vót đan thành ống, dùng sơn ta đun để gắn miệng sáo được khoét bằng gỗ vàng tâm vào. Chiếc sáo này vừa nhẹ, lại phát ra âm thanh nghe vừa ấm và thanh. Giấy dán diều bồi dùng loại giấy bản. Ngày nay, dây ni-lông được sử dung làm dây diều, diều càng nhẹ thì càng dễ bay cao.

Mở màn hội thi thả diều ở Bá Giang là lễ rước bánh dày để tưởng nhớ đến thần nhân. Sau đó, cuộc thi diều sẽ chính thức bắt đầu. Một người khéo tay nhất của làng sẽ chọn làm chiếc diều tượng trưng với kích thước to nhất, dài 5 mét, rộng 1,5 mét, diều được dán giấy hồng điều, trên cánh diều có chép bài thơ:

Gió hát trăng thanh hồn non nước

Sải cánh diều bay nhạc sáo ngân

Khi thiêng tướng Cả lưu truyền thống

Anh hùng rạng rỡ sáng lòng dân.

Trước khi diễn ra hội thi diều làng sẽ chọn một người khéo tay nhất để làm chiếc diều lớn nhất

Mở đầu cho cuộc thi là lễ trình diều. Mọi người dự thi sẽ mang diều đến trình ở trước cửa Miếu. Mỗi năm có khoảng năm đến sáu chục người dự thi, ngoài dân làng Bá Giang, còn có người dân Hạ Mỗ, Liên Trung, Tân Hội... Diều dự thi con dài đến 3 mét, nhỏ thì cũng phải dài 1 mét.

Hội diều diễn ra trong 2 tiếng đồng hồ, khi đó sẽ có một số diều bị đứt dây, sẽ bị loại khỏi cuộc thi. Số diều còn lại đạt đến tầng cao và bay đậu ở giữa trời càng ngày càng giảm dần. Vào giai đoạn chung kết thì chỉ còn khoảng 10 chiếc diều. Ban tổ chức sẽ hội thi tập trung tại đền Châu Trần, bên cạnh miếu Bá Giang. Những người ứng thí sẽ lùa dây diều và buộc vào hàng cột ở ngay trước cửa đền Châu Trần. Các giải nhất, nhì, ba được trao cho những người nào có diều bay cao nhất, có tiếng sáo hay nhất và không chao đảo. Sau khi công bố người trúng giải đem phần thưởng vào lễ đình tạ nhân thần, hội thi  cũng chính thức kết thúc.

Hội thả diều ở Bá Giang hàng năm thu hút từ năm đến sáu chục người tham gia

Thế nhưng, những con diều vẫn còn đang bay trên bầu trời cao cho đến tận đêm khuya. Làng Bá Giang trong đêm trăng có tiếng sáo diều nghe rất dễ chịu, tạo nên cảnh đồng quê yên bình và đấy thi vị.