Hội làng Lai Tảo tại Hà Nội

Trước ngày mở hội, các hộ gia đình trong các xóm ở trong làng đã chuẩn bị xay lúa, giã gạo, lợn, gà, giã bột làm bánh. Đình, Đền đã được các nhà chức sắc,  các cụ từ, ông lành quét dọn, lau chùi, bày biện và trang hoàng nơi thờ tự trông rất lộng lẫy, vàuy nghi, trước hồ trên khuôn Đình cũng đã cắm một lá cờ thần và cờ đỏ sao vàng khổ lớn. Trên cổng đình là tấm băng rôn bằng lụa màu đỏ thắm với hàng chữ ‘’ Khánh hội du xuân Tam vị thượng đẳng tối linh thần’’.

Từ ngày mồng 10 tháng ba, ở Đình, Đến, chùa, Miếu người dân đã chằng buộc kiệu, sắm sửa cờ và các đồ khí tự, lễ cáo, lễ sao bái... Từ sáng sớm ngày 11 các nhà chức sắc cùng các hương lão và các chư già đã khăn áo nghiêm chỉnh tề tựu tại sân Đình.

Lễ rước kiệu

Các đội tài tử bát âm, đội phủ giá, đội múa rồng, đội cờ, đội xênh tiền, đã tập trung đầy đủ và đứng thành hàng lối chỉnh tề trên sân. Phủ giá gồm những trai làng khoẻ mạnh, chưa có gia đình, có ngoại hình đều nhau, đều ăn vận áo nâu màu vàng có đường viền đỏ thân có thêu long hoá, thắt lưng màu đỏ, chân bó xà cạp vàng, viền đỏ và đi giày trắng. Dưới sự chỉ huy của một người nhạc trưởng, 12 nhạc công với các loại trống lớn, trống nhỏ, thanh la nạo bạt, trống phường, chiêng đồng, hồ nhị, sáo trúc… cùng hoà tấu nên những bản nhạc mang đậm âm hưởng dân tộc, lúc rộn ràng, lúc thì trầm bổng, du dương. Cùng lúc đó, từ các ngả đường các dân đinh nam phụ và lão ấu với những bộ trang phục mới đẹp, với đủ các loại màu sắc cứ từng đoàn, từng đoàn kéo nhau về Đình nơi sắp diễn ra lễ hội.

Đến giờ đẹp đã chọn, các nhà chức sắc sẽ ra lệnh khởi kiệu để rước qua Miếu Bà, qua Đền Trung, lên Đền Thượng rồi lên chùa Thuỷ Vân tự để phụng nghinh các vị thánh thần về hội đồng tế tự. Theo giờ đã định, từ các Đền, các Chùa kiệu rước hội tụ tại một ngã ba ở đầu làng ngay phía trước đền Thượng nối đuôi nhau tạo thành 1 đoàn rước. Từ đây, đoàn sẽ di chuyển trên con đường nghinh thần từ đầu làng nơi có ngôi chùa Thuỷ Vân tự tới tận Đình có chiều dài tới ngàn mét.

Đây là con đường của các vị thần mà làng đang tôn thờ, trong tâm thức của người dân làng Lai Tảo, con đường này rất linh thiêng, từ bao đời nay không có đám cưới, đám tang nào đi dọc con đường này mà đều phải chọn đường khác để đi tránh. Đoàn rước kéo dài cả hàng trăm mét, đoàn người dự lễ hội cũng rất đông đúc, chật ních cả một con đường rộng. Trông từ xa đã thấy một đoàn người với sắc màu rực rỡ kiệu, ngai vàng lộng lẫy, đầy uy nghi. Đội rồng dẫn đầu đoàn rước, tiếp theo là đội kỳ. Theo sau nữa là hai hàng các cụ hương lão với trang phục áo lương, quần trắng, khăn xếp, tay cầm truỳ đồng, hồng trượng và đại đao phù việt. Các kiệu phù nhang sẽ đi trước kì khẩu.

Hội làng Lai Tảo tại Hà Nội

Hai bên là các cụ già, áo dài cổ đeo tràng hạt, tay cầm hương đang tỏa ra làn khói nghi ngút. Điều thu hút người xem nhất là kiệu tam vị được mười hai phủ giá cung nghinh, có lẽ đây là bộ kiệu lớn nhất của vùng này. Tam vị ngự trên ba ngai lớn, mặc trên mình những bộ áo gấm, lưng thắt đai xiêm nhà binh, chân đi hia trên đầu đội cánh mũ lung linh toả ra ánh hào quang. Cứ tiếp diễn vậy, đoàn rước sẽ diễu hành trên con đường lớn trong hơn 1 giờ đồng hồ mới về tới Đình. Kiệu ngự hạ ở sân Đình: các nhà chức sắc cùng các ông lành và các cụ hương lão đều lần lượt đến cung nghin các chư vị vào cung, vào đúng vị trí mà tiền nhân đã làm từ xưa, sau đó là lễ yên vị. Đến buổi chiều cùng ngày, làng mở tuần tế yết và cỗ tế gồm:  Xôi kê, Xui thủ, oản quả,...

Đêm đến ở sân đình có chiếu chèo, Tuồng cổ . Ngày 12 là ngày chính hội. Hầu như thâu đêm từ ngày hôm trước, các xóm, người người, nhà nhà đang tất bật mổ lợn, giết gà, đồ xôi, nấu chè, làm bánh, làm cỗ để dâng lên những mâm lễ vật tế thần và dâng lên tổ tiên. Từ sáng tinh mơ, cỗ tế của các xóm đã được đưa lên kiệu, các chàng trai chưa vợ, cường tráng theo nhịp trống vang lên mà rước cỗ vào Đình theo sau là các vị hương lão, chư già và bà con lối xóm. Cuộc tế lẽ này kéo dài tới gần trưa. Bên việc cạnh tế lễ, còn diễn ra nhiều trò chơi dân gian khác như múa kiếm, bắt vịt trong ao Đình, bắn cung,…

Lai Tảo là một lễ hội truyền thống của người dân huyện Mỹ Đức Hà Nội

Tan chiếu chèo cũng là lúc nửa đêm có tế bán dạ. Ngày 13 tháng 3, từ sáng sớm sau khi làm lễ tế tạ và lễ phụng nghinh, đoàn rước sẽ đi từ Đình làng đưa các chư vị hoàn cung. Sau khi hoàn cung xong là lễ yên vị. Chiều ngày hôm đó, làng sẽ tổ chức lễ tạ.

Hội làng Lai Tảo là dịp để nhắc nhở dân làng hãy nhớ ơn đức thượng đẳng thần đã có công hộ quốc cứu dân, giữ yên bờ cõi, giáo dục con cháu hãy hướng về cội nguồn nhớ tới công ơn của tổ tiên, ông bà, những người đã sinh thành và dưỡng dục mình nên người.