Phát huy nét đẹp văn hoá lễ hội tại Bắc Giang

 PV: Bắc Giang từ xa xưa đã được mệnh danh là xứ sở của hội hè. Theo ông, để lễ hội đầu xuân thực sự là một hoạt động văn hoá bổ ích với cộng đồng thì nên tổ chức như thế nào?

Ông Ngô Văn Trụ (NVT): Thời gian qua, lễ hội đã trở thành một hoạt động văn hoá quen thuộc ở cộng đồng tạo nên một không khí vui tươi, phấn khởi trong những ngày xuân ở mọi làng quê. Theo tôi, để lễ hội thực sự là một hoạt động văn hoá bổ ích thì cần phải được tổ chức hài hoà, quy củ cả hai phần: lễ và hội. Ở phần lễ phải khơi gợi được mục đích, ý nghĩa lịch sử, văn hoá của lễ hội đó. Ở phần hội, phải có những hoạt động vui chơi lành mạnh để người tổ chức cũng như người dự đều có thể tham gia hưởng ứng. Lễ hội những năm trước đây thường chỉ được chú trọng ở phần lễ, rước, góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, văn hoá, ghi nhận công ơn của những người có công với nước. Nhưng phần hội lại chưa  thực sự được coi trọng, chưa thực sự tạo được không khí của ngày hội toàn dân do thiếu vắng những trò chơi dân gian. Từ nhu cầu thực tế đó, những năm gần đây, ngành văn hoá đã chỉ đạo khôi phục lại phần hội. Đặc biệt chú trọng bảo tồn, khai thác những trò chơi dân gian như bắt trạch trong chum, vật, võ, nhảy bao bố, đẩy gậy, cướp cầu,  … Lễ hội ở các huyện Lạng Giang, Hiệp Hoà, Yên Dũng, Tân Yên duy trì được nhiều trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, vật, … qua đó vừa bảo tồn, vừa khai thác nhân tài cho môn thể thao thành tích cao của tỉnh.

PV: Hiện nay, việc mở ra hội làng ở các thôn, bản đang trở nên rầm rộ. Nhìn từ góc độ văn hoá, theo ông hội làng như thế có vấn đề gì cần quan tâm?

Ông NVT: Quả thật là trong những năm gần đây hội làng rất nở rộ. Đặc thù của hội làng do người dân địa phương đứng ra tổ chức, mang tính xã hội hoá cao, không tốn kém kinh phí của Nhà nước nhưng vẫn bảo tồn truyền thống lịch sử, văn hoá địa phương. Những hội làng vùng cao còn tổ chức được các cuộc thi hát dân ca, đây là một hoạt động cần được khuyến khích. Tuy nhiên, hội làng cũng cần có sự quản lý, chỉ đạo của chính quyền địa phương. Những lễ hội mới trước khi tổ chức cần phải được xin phép. Đặc biệt cần hạn chế những mặt trái như hạn chế đốt vàng mã, hương, không sa đà vào mê tín dị đoan, loại bỏ các hủ tục, không để những trò chơi cờ bạc bịp trá hình như úp xu, quay chiếc nón kỳ diệu, … lừa du khách.

Quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm tại lễ hội ở Bắc Giang còn bỏ ngỏ

PV: Nhiều người băn khoăn một số địa phương tổ chức lễ hội còn lộn xộn, nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp về trật tự an ninh, mê tín dị đoan. Để hạn chế tình trạng này, ngành văn hoá chỉ đạo như thế nào ?

Ông NVT: Nhìn tổng thể các lễ hội trên toàn quốc, các tình trạng trên cũng không thể tránh khỏi, nhất là ở những lễ hội lớn như đền Trần, đền bà Chúa Kho, chùa Hương, Bắc Lệ… Hiện nay, ở Bắc Giang hiện tượng này vẫn tồn tại nhưng chưa đến độ phức tạp như những lễ hội trên. Do đó, ngay từ đầu mùa lễ hội, chúng tôi đã có văn bản chỉ đạo, tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, yêu cầu các cơ sở, địa phương tổ chức lễ hội theo đúng quy định hiện hành, thực hiện nếp sống văn minh trong hoạt động lễ hội. Chúng tôi sẽ đẩy mạnh việc kiểm tra xử lý những hoạt động phi văn hoá tại lễ hội như chèo kéo du khách, tăng giá, ép giá, bói toán,… Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh là lễ hội diễn ra nhiều hoạt động, vì vậy cũng cần có sự vào cuộc của các cơ quan ban ngành, địa phương trong vấn đề bảo đảm an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, … để lễ hội bảo đảm lành mạnh, an toàn góp phần nâng cao đời sống văn hoá, tinh thần cho người dân.

Lễ hội Thổ Hà - Bắc Giang

PV: Lễ hội là một hoạt động văn hoá, thu hút rất đông người tham dự. Theo ông người tham gia lễ hội cần ứng xử như thế nào?

Ông NVT: Bản chất của các lễ hội là niềm tin tâm linh của con người vào một vị thần thánh nào đó được cả cộng đồng suy tôn và thờ kính. Từ niềm tin đó con người gắn kết và hội tụ bày tỏ tâm niệm, lòng thành cùng những khát vọng cho cuộc sống bản thân, gia đình và cả động đồng. Tôi cho rằng hoạt động tín ngưỡng này đáng được trân trọng nhưng nếu quá sa đà để trở thành mê muội thì không nên. Tôi đã từng chứng kiến cảnh tiền lễ vãi lung tung, mâm lễ cúng hoành tráng, đốt vàng mã nghi ngút, … làm mất đi nét đẹp văn minh của lễ hội. Tôi cho rằng, khi đến với hoạt động mang ý nghĩa tâm linh này thì người tham gia cũng cần phải ứng xử có văn hoá. Về với lễ hội với tấm lòng thành kính, tu thân tích đức, học tập, tìm hiểu truyền thống văn hoá, lịch sử, không sa đà vào việc đốt vàng mã, thắp hương, buôn thần, bán thánh, không vứt rác bừa bãi và nhất là lớp thanh niên không tụ tập đánh cờ bạc, gây rối trật tự an ninh xã hội.