Linh thiêng và đặc sắc Lễ hội đền Đông Cuông (Yên Bái)

Trong những ngày đầu xuân này, du khách thập phương đổ về huyện Văn Yên không chỉ để tận hưởng cảnh đẹp hùng vĩ của mùa xuân ở vùng núi Tây Bắc mà còn để tham dự lễ hội Đền Đông Cuông. Về đây, du khách như được sống lại những giờ phút lịch sử với lễ rước Mẫu sang sông, lễ mổ trâu khao quân và cùng tham gia các trò chơi dân gian như kéo co, ném còn, đánh đu,... Đền Đông Cuông nằm bên dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, có dáng dấp kiến trúc của đền chùa truyền thống với mái ngói cong và hình lưỡng long chầu nhật. 

Đền Đông Cuông

Các cột đền đều được làm bằng gỗ tứ thiết, sơn son thếp vàng hình rồng cuốn trang nghiêm. Theo Đại Nam nhất thống chí, đền Đông Cuông thờ Cao Quan Đại Vương, húy là Thạch Khanh và Thổ Lệnh. Ông đã có công chu du thiên hạ, tìm ra phương thuốc quý để chữa bệnh cho nhân dân. Đến khi tạ thế, ngài lại rất linh ứng trong việc giúp các vị tướng lĩnh đánh giặc ngoại xâm bảo vệ biên cương, được nhân dân suy tôn, Vua gia phong là “Thần vệ quốc” và đã hóa thân thành Mẫu Thượng Ngàn, là người mẹ của vũ trụ. Đến năm 1258, sau khi thắng trận, nghĩa quân của tướng Hà Đặc đã tập kết tại đền Đông Cuông và tổ chức mổ trâu khao quân. 

Hàng nghìn người đổ xô về lễ hội đền Đông Cuông tham gia rước kiệu Mẫu

Trong những ngày đầu Xuân Nhâm Thìn, hàng ngàn du khách thập phương đã về trẩy hội và làm lễ tại đền. Lễ hội đền Đông Cuông được thực hiện vào thời khắc đầu tiên của ngày mão đầu năm, mở đầu bằng lễ mổ trâu tế Mẫu. Trâu dùng để tế lễ là trâu trắng được tuyển chọn rất kỹ từ nhiều tháng trước. Trâu mổ ra lấy 9 chén tiết và các bô lão mang xuống bến sông để tế, sau đó trâu được thui và được chủ tế dâng lên cầu người dân khỏe mạnh, làm ăn phát tài, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, ... Sau khi làm lễ cúng xong, thịt trâu được đem ra chế biến thành các món ăn để mời du khách về dự lễ thụ lộc. 

Lễ rước tượng Mẫu sang sông.

Sau lễ mổ trâu là lễ rước Mẫu sang sông. Đây là một trong ba nghi lễ chính của hội đền Đông Cuông. Lễ rước tượng Mẫu sang sông và thắp hương cúng tế linh hồn tướng quân Hà Đặc được tổ chức vào lúc 8 giờ sáng. Hàng ngàn người dân địa phương và du khách thập phương tập trung trước cửa đền để cùng tham gia lễ rước. Tượng Mẫu được rước sang sông bằng chiếc bè lớn bằng nứa. Khi tượng Mẫu đã sang tới miếu Ghềnh Ngai thăm Đức Ông thì các thầy cúng bắt đầu làm thủ tục tế lễ. Sau đó tượng Mẫu lại được rước quay về đền vào đúng 10 giờ là lúc bắt đầu lễ dâng hương tế Mẫu. Lúc này, hàng ngàn du khách thập phương và nhân dân trong vùng lần lượt dâng hương, cầu mong những điều may mắn sẽ đến với gia đình, người thân và bạn bè trong cả năm. Sau lễ dâng hương là các hoạt động thi đấu thể thao, các trò trơi dân gian như: ném còn, kéo co, chọi gà, đẩy gậy,... Những hình thức sinh hoạt văn hóa mang đậm màu sắc dân gian đã tạo cho không khí ngày hội của nhân dân vùng thượng lưu sông Hồng thêm sống động.

Lễ hội đền Đông Cuông là một trong những lễ hội chính nằm trong chương trình Du lịch về cội nguồn hợp tác giữa 3 tỉnh Phú Thọ - Yên Bái - Lào Cai.