Lễ hội làng bún Phú Đô tại Thừa Thiên Huế

Theo người dân ở đây truyền lại rằng nguồn gốc của lễ hội. Ngày xưa, có 1 người đàn bà rất đẹp, thuỳ mị và vô cùng khéo léo. Không ai rõ họ của bà là gì, chỉ biết tên của bà là My, từ Thanh Hoá đi vào tìm đất để lập nghiệp. Hành trang của bà chỉ có một cái cối xay để giã gạo làm bún. Khi đi đến làng Vân Cù, vì kiệt sức, nên bà đành dừng lại và định cư luôn ở đây. Bà lấy nghề bún làm kế sinh nhai và truyền dạy cho những người dân trong vùng làm theo. Một ngày kia, vào một buổi trưa, trong lúc bà đang làm bún, thì chẳng may hoả hoạn nổi lên thiêu rụi nhà bà và lan sang cả những nhà khác. Bà bị bắt tội và trói giữa sân đình cho đến chết. Kể từ đó, cứ vào mỗi độ huý nhật của bà, trong làng đều sẽ có nhà bị cháy. Dân làng cho rằng bà bị chết oan nên hiển linh về để báo oán. Những người được bà dạy nghề cho bèn lập miếu thờ cho bà và khấn vái xin giải oan cho bà và cũng là để cầu cho tai qua nạn khỏi. Kỳ diệu làm sao, kể từ đó, không còn  thấy cảnh cháy nhà nữa. Dân làng lại ngày càng ăn nên làm ra và nghề bún phát triển cho đến tận ngày nay. Bún Vân Cù nổi tiếng không nơi đâu sánh được bởi nó có mùi vị đặc trưng riêng. Con bún khi ăn không chua mà mùi thơm tinh khiết của bột, con bún không bở mà cũng không dai quá lại có màu trắng tinh. Để tưởng nhớ công lao của bà, hàng năm cứ vào ngày 22 tháng 1 âm lịch là người dân Phú Đô lại tổ chức lễ hội.

Quang cảnh lễ hội làng bún Phú Đô

Lễ hội được chia làm 2 phần: phần lễ và phần hội. Phú Đô là một làng nghề làm bún truyền thống nên phần lễ là phần dâng cúng sản phẩm đặc trưng của làng. Những gánh bún trắng tinh được dâng lên trời đất cùng với các sản phẩm nông nghiệp khác như: gà, lợn, xôi…

Phần hội là phần diễn ra vui vẻ náo nhiệt với lễ rước kiệu Đức Thánh Cả, Đức Ông và Hai Bà  (dân làng nơi đây thờ Đức tổ nghề làm bún Hồ Nguyên Thơ, hai bà: Bà Phương và Bà An). Lễ rước được tiến hành từ đình làng xuống Quán của làng, Cầu Đôi và sau đó rước các ngài về Đình làng.

Lễ rước trong lễ hội làng bún Phú Đô

Hàng ngàn người dân tham gia rước kiệu, đâu đâu cũng thấy không khí náo nhiệt và rộn rã. Lễ rước được kết thúc vào 10 giờ trong ngày, vẫn còn đọng lại xúc cảm phấn khởi và hạnh phúc trong lòng người dân. Đây là một nét đẹp văn hoá đã được gìn giữ và duy trì qua nhiều thế kỷ…