Lễ hội điện Trường Bà tại Quảng Ngãi

(lehoi.info)- Lễ hội điện Trường Bà được tổ chức trong vòng 3 ngày từ ngày 15 đến ngày 17 tháng 4 âm lịch.

Lễ hội điện Trường Bà là một lễ hội dân gian mang tính đặc trưng độc đáo có sự tích hợp và giao thoa văn hóa của nhiều dân tộc khác nhau. Theo nhiều di tích và nhiều văn bản để lại, vào khoảng thế kỷ 14, thế kỷ 15, người dân tộc Chăm đã đến sinh sống ở tại thị trấn Trà Xuân, Trà Bồng và xây dựng điện Trường Bà để thờ phụng, để thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với thánh mẫu trong việc giúp dân tộc Chăm đi khai hoang, mở đất và có cuộc sống no đủ. Tuy nhiên, điều khác biệt của điện Trường Bà ở Trà Bồng so với những điện thờ Thánh Mẫu Thiên Yana trên địa bàn trong tỉnh và ngoài tỉnh là, ngoài việc thờ phụng thiên thần Yana, thì người dân địa phương còn thờ phụng 2 vị nhân thần có thật khác ở trong lịch sử. 

Lễ hội điện Trường Bà diễn ra rất nhiều hoạt động đặc sắc thể hiện lòng thờ kính và biết ơn đối với Thánh mẫu Thiên Yana và các vị thần khác được nhân dân địa phương thờ phụng từ hàng trăm năm nay. Trong đó, các hoạt động chính của lễ hội điện Trường Bà được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng 5. Đây được gọi là Lễ Lệ xuân Trường Bà- 1 trong 2 lễ hội được tổ chức tại điện Trường Bà hằng năm. Lễ hội được tổ chức thành nhiều phần khác nhau như: Lễ Mộc Dục, Lễ hội hiến trâu, lễ Tế ngoại đàn, lễ cồng chiêng, lễ chánh tế và phần hội với nhiều những hoạt động dân gian mang tính đặc trưng riêng như: Thi đấu cờ người, múa lân,  hát bộ và thi đấu bóng chuyền. Trong các hoạt động lễ hội tại điện Trường Bà còn thể hiện sự giao thoa văn hóa đậm nét giữa các dân tộc anh em mà điển hình đó là văn hóa của các dân tộc Chăm, Hoa, Cor và Việt… được thể hiện qua từng phần lễ và phần hội. Nếu như Lễ tế ngoại đàn, chánh tế thể hiện văn hóa của người dân Việt, thì cũng tại lễ hội điện Trường Bà, lễ hiến trâu, múa cồng chiêng… mang nét đặc trưng của đồng bào dân tộc Cor địa phương. Lễ hội đã thể hiện thông điệp đầu tiên có nội dung gắn tình đoàn kết giữa các dân tộc trong công cuộc mở mang bờ cõi, phát triển đất nước. Không chỉ vậy, phần nghi thức được thực thi ở trong lễ hội và các vật phẩm cống lễ cũng mang âm hưởng văn hóa của một số dân tộc anh em khác ở trong vùng… Do đó, đồng bào các dân tộc Chăm ở Châu Đốc, An Giang, người gốc Hoa ở Hội An và nhiều những du khách thập phương khác cũng tề tựu đông đủ tại lễ hội lần này. Cứ vào thời điểm rằm tháng 4 và tháng 8 âm lịch hàng năm, bà con người dân tộc Cor lại tụ tập về điện Trường Bà để làm lễ cầu an và thể hiện lòng biết ơn đến các vị thần linh. Mỗi dịp như vậy, người dân nơi đây lại dâng các vật phẩm của rừng, làm lễ đâm trâu, múa Cadháu và chơi cồng chiêng… 

Đồng bào dân tộc Cor từ xưa vẫn coi lễ hội Trường Bà là một lễ hội chung, mang ý nghĩa đoàn kết của nhân dân miền xuôi và nhân dân miền ngược. Việc tổ chức long trọng lễ hội nhằm giúp cho người dân hiểu biết rõ ý nghĩa gắn bó đoàn kết, giữa các dân tộc là truyền thống có từ rất lâu đời trong dân gian. Bên cạnh đó, lễ hội cũng đã thể hiện tốt chức năng trong việc thu hút các khách du lịch, góp phần phát triển thương mại- dịch vụ ở tại địa phương. Lễ hội điện Trường Bà đã mang lại rất nhiều ý nghĩa cùng giá trị nhân văn và giáo dục sâu sắc. Đây như là một di tích sống khẳng định tinh thần đoàn kết  giữa đồng bào miền xuôi và đồng bào miền ngược. Với tinh thần đó, di tích lịch sử văn hóa điện Trường Bà và lễ hội hằng năm tại đây xứng đáng được bảo tồn, gìn giữ cho đến muôn đời sau./. lehoi.info tổng hợp