Lễ cúng rừng của người Dao Tuyển tại Lào Cai

Từ nhiều đời nay người dân tộc Dao Tuyển bản Mạ có phong tục cúng rừng đầu xuân mới vào 1 ngày tháng Giêng và cúng vào 3 ngày chính khác ở trong năm gồm lễ Thanh Minh (ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch), lễ Thần Nông (ngày mùng 6 tháng 6 Âm lịch) và lễ Cơm mới (ngày mùng 9 tháng 9 Âm lịch). Trong đó, lễ Cúng rừng đầu xuân là lễ lớn nhất vì được cúng vào đầu năm mới và có rất nhiều người tham gia dự hội mở rừng và trồng cây gây rừng theo phong tục người dân tộc Dao Tuyển.

Để chuẩn bị cho lễ cúng rừng, các hộ gia đình đồng bào người Dao Tuyển dậy từ rất sớm để dọn dẹp nhà cửa, sửa soạn bàn thờ tổ tiên và chọn ra những bộ trang phục truyền thống đẹp nhất để tham dự lễ hội.

Bắt đầu làm lễ, ông thầy cúng (người có uy tín ở trong thôn) đi trước với bộ quần áo dài màu vàng, trên áo có thêu những nét hoa văn truyền thống độc đáo của người dân tộc Dao Tuyển để không bị nhầm lẫn với những người dân trong làng. Thầy cúng đội trên đầu một chiếc mũ có vẽ hình con hổ (biểu tượng này thường thay đổi theo từng năm), đi sau đó là các sản vật của dân làng: mâm xôi, thủ lợn, gà, rượu, hương và bánh mật... đã được chuẩn bị sẵn từ ngày hôm trước ở nhà của trưởng thôn. Tiếp sau đó là lãnh đạo huyện, khách mời cùng với các già làng trưởng thôn bản, nhân dân trong xã, đặc biệt lực lượng không thể thiếu của buổi lễ cúng rừng đó là kiểm lâm.

Lễ vật được rước đến dưới cây mí đại cổ thụ hàng trăm năm tuổi ở một khu rừng cấm của làng, ông thầy cúng đỡ những mâm cỗ trên đầu những nam thanh, nữ tú rồi đặt vào miếu trước cây. Bên trên mâm cỗ có treo 5 đôi câu đối được viết bằng chữ của người dân tộc Dao Tuyển với các nội dung như: rừng che chở cho con người và cho mùa màng; tất cả mọi người phải bảo vệ rừng; nhà nhà phải bảo vệ rừng; người người phải trồng và bảo vệ rừng. Thay mặt cho bà con dân làng, thầy cúng cầu mong thần rừng che chở, mong cho một năm mưa thuận gió hoà, cuộc sống bình yên, ấm no và hạnh phúc.

Lễ cúng rừng người dân tộc Dao Tuyển bản Mạ

Sau nghi lễ cúng rừng, tất cả mọi người sẽ tập trung ra một khu đồi trống ở gần đó để nghe các cán bộ kỹ thuật kiểm lâm hướng dẫn phương pháp và kỹ thuật trồng cây gây rừng. Bà con trong xã sẽ cùng nhau trồng nhiều cây xanh để cảm tạ thần rừng và giữ màu xanh cho làng bản.

Tiếp đó, trưởng thôn sẽ đọc cam kết bảo vệ rừng, đồng thời đại diện cho toàn thể nhân dân ở trong thôn tiến hành ký cam kết bảo vệ rừng với lực lượng kiểm lâm. Tất cả mọi người đều phải tuân thủ theo cam kết đã đề ra như: không chặt phá rừng và khai thác rừng trái phép, vận động bà con trong thôn cùng tham gia thực hiện nghiêm chỉnh “Quy ước bảo vệ và phát triển rừng” do thôn bản đã đề ra, tích cực tham gia vào việc trồng rừng... Trong năm, không một ai được phép xâm phạm đến khu rừng cấm, nếu ai vi phạm sẽ bị phạt theo quy ước.

Những trò chơi dân gian trong lễ cúng rừng

Sau phần lễ cúng rừng, đến phần hội thi đấu một số môn thể thao dân tộc như ném còn, kéo co, đẩy gậy, đánh quay… luôn thu hút hàng ngàn người dân ở trong vùng cùng tham gia thi đấu và dự cổ vũ./.