Lễ hội vật làng Mai Động, Hà Nội

Tương truyền, Hội vật Mai Động ra đời vào thuở danh tướng Nguyễn Tam Trinh đến làng Mai (nay là Mai Động) để lập nghiệp. Ông đã dạy dân trong vùng đấu vật và mở các sới vật để người dân rèn luyện sức khỏe. Cũng dựa vào những sới vật đó, ông chiêu mộ những thanh niên trai tráng khỏe mạnh trong vùng rồi xin hội quân đánh giặc, giành được nhiều thắng lợi vang dội trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. 

Để tướng nhớ vị danh tướng tài ba là ông tổ của nghề vật, nhân dân làng Mai Động đã dựng đình thờ và tôn ông làm Thành Hoàng làng. Hội vật làng Mai Động có từ đó và là lễ hội lâu đời nhất, có lịch sử ngót 2000 năm còn được duy trì tới ngày nay.

Nét đặc sắc nhất của lễ hội vật làng Mai Động đó là sự quy tụ của nhiều đô vật danh tiếng, từ các bô lão, trung niên, từ thanh niên đến các cháu thiếu niên nhi đồng đến từ các “lò vật” nổi tiếng ở Hà Nội như: Hoàng Mai, Lĩnh Nam, Mai Động, Yên Sở..cùng như những đô vật tới từ các tỉnh khác ở phía Bắc như: Hà Tây cũ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Vĩnh Phúc... Trải qua thời gian, làng Mai Động trở thành một trong những cái nôi kết tinh võ vật cổ truyền của dân tộc Việt Nam. 

Sau lễ rước Thánh kiệu, các đô vật sẽ bắt đầu tham gia tranh tài. Theo truyền thống, trước khi bước vào trận đấu, hai đô vật phải làm động tác biểu diễn màn chào hỏi gọi là gọi là “xe đài” hay “Múa Hạc”. Đây không chỉ biểu diễn những động tác đẹp mắt, mà còn là nghi thức tâm linh của các đô vật  hướng về Tổ tiên và hướng về các vị anh hùng của dân tộc. Động tác xe đài luôn có chuẩn về nghi thức, nhưng lại thể hiện sự phóng khoáng, không chỉ mang tính khiêu khích đối với đối thủ mà còn thể hiện sự tự tin, sáng khoái mỗi khi bước vào trận đấu.

Các đô vật tranh tài ở các giải Nhất, Nhì Ba, xen kẽ là các giải Lèo, giải Nhí. Cứ thắng tuyệt đối đủ “ba keo” là người giành giải nhất. Hội vật dân tộc truyền thống làng Mai Động luôn hấp dẫn, không chỉ là một trò chơi, một môn thể thao truyền thống, mà còn là nét đẹp trong lễ hội dân gian Việt nam, góp phần phát huy tinh thần thượng võ cũng như tinh thần đoàn kết dân tộc.