Lễ hội Chạy Lợn ở Hà Nội

Theo truyền thuyết của làng Duyên Yết, vào đời Hùng Vương thứ 18 khi đức Cao Sơn Đại vương dẫn quân đi đánh giặc đã dừng lại nghỉ chân tại làng. Các bô lão đã xin được làm cỗ khao quân và được Đức Thánh đồng ý nhưng với điều kiện là phải làm thật nhanh và đầy đủ món.

Dân làng Duyên Yết đã đồng ý và khi Đức Cao Sơn Đại Vương còn chưa kịp uống xong chén trà, các vị bô lão đã dâng lên ngài một mâm cỗ thịnh soạn từ một con lợn đang còn sống. Từ đó, cứ vào ngày mồng 7 Tháng Giêng âm lịch, dân làng Duyên Yết lại tổ chức lễ hội “chạy lợn” để tưởng nhớ ngày đức Cao Sơn Đại Vương về thăm làng.

Lễ hội được bắt đầu bằng nghi thức tế lễ và rước kiệu được tổ chức trang trọng và linh thiêng nhằm tưởng nhớ tới các anh linh hào kiệt có công với dân với nước. Sau khi tế lễ, các bô lão trong làng cũng thể hiện nghi thức Vật lão trước bàn thờ thần Cao Sơn Đại Vương. 

Phần chính của lễ hội được nhiều người chờ đợi nhất chính là lễ Chạy lợn. Ngay từ sáng sớm, người dân Duyên Yết đã tổ chức đoàn rước, có tổng cờ, đội múa lân, sư tử, trống... và khiêng kiệu lợn vào khu vực đình chính. Lợn tham gia trong lễ hội Chạy lợn phải được nuôi hết sức cẩn thận. Trước khi diễn ra lễ hội 10 ngày, những con lợn này được cho ăn cháo gạo nếp, tắm bằng nước lá thơm, khi rước lợn vào đình, phải đặt lợn vào trong cũi đỏ.

Mỗi xóm tham dự hội thi sẽ cử ra hai thanh niên cường tráng, chưa vợ, đầu chít khăn đỏ, quấn thắt lưng đỏ cùng với mười tráng đinh tham gia mổ lợn. Khi tiếng trống lệnh nổi lên, các tráng đinh lập tức khiêng lợn về vị trí giết mổ. Sau khi làm sạch lông thủ lợn thì đưa ngay vào nồi luộc. Những người còn lại tiếp tục làm nhanh để có đủ 10 món, 9 đĩa bày vào mâm cỗ để tế Thần gồm: thủ, vĩ, tim, gan, bầu dục, thịt vai, thịt mông và phải có lá mỡ chài phủ lên thủ lợn để trang trí cho mâm cỗ.

Theo quy định, lợn giết mổ phải không bị thủng ruột, không được mổ phanh, các vết mổ trên mình lợn phải nhỏ gọn, kín đáo mới đúng tiêu chuẩn. Đặc biệt là phải nhanh để đúng chất "chạy lợn", từ khi mổ đến khi mâm cỗ được làm xong để tế Thần chỉ hết 2 đến 3 phút, chậm hơn sẽ không được chấm điểm. Đội nào thắng trong lễ hội thì nhân dân xóm đó sẽ gặp nhiều may mắn trong cả năm.