Hội làng Hải Bối tại Hà Nội

Làng Hải bối do 3 vị thần vốn là 3 người con của Lạc Long Quân và Âu cơ lập ra. Truyền thuyết kể rằng: ba  Ngài theo mẹ Âu Cơ lên rừng khai phá, được phong là Tam Đảo Sơn Thần. Một cặp vợ chồng là Triệu Long và Đào Thị Loan ở huyện Yên Lãng lên chùa Tây Thiên cầu tự. Đêm về, họ mơ thấy 3 người đội mũ, mặc áo đỏ đai đen tự xưng là Sơn Thần báo mộng sẽ đầu thai vào nhà ông bà. Đúng theo điềm báo, bà Loan mang thai sinh ra 3 người con trai là Triệu Nguyên, Triệu Chính và Triệu Lệnh vào ngày 4/1. Ba chàng trai lớn lên đều tinh thông võ nghệ, phò trợ Hai Bà Trưng đánh tan quân Đông Hán. Sau khi lên ngôi, Hai Bà Trưng phong Triệu Nguyên là Chỉ huy sứ Thượng tướng quân, Triệu Chính là Tả đô đại tướng quân, Triệu Lệnh là Hiền phu tướng quân. Sau này, ba Ngài chiêu tập dân lập nên làng ấp ở Hải Bối nên được nhân dân thờ làm Thành hoàng.

Ngoài ba vị Thành hoàng, Hải  Bối còn thờ Quốc công Phan Hữu Ngạn, khai quốc công thần nhà Mạc. Ông có công xây dựng hai ngôi chùa Bạch Khôi và Diên Phúc cho Hải Bối, ngoài ra còn cho dân làng 52 mẫu ruộng làm ruộng thờ.

Đình Hải Bối được xây dựng thời nhà Mạc, mặt đình quay hướng tây. Đình Hải Bối có kiến trúc đồ sộ, diện tích rộng nhưng bị lấn  chiếm nhiều. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, đình Hải Bối xuống cấp. Năm 2003, đình được trùng tu lại bằng kinh phí do người dân đóng góp.

Hội làng Hải Bối được tổ chức long trọng và nhộn nhịp. Sáng sớm, kiệu bát cống do 16 trai đinh thay nhau rước, mang theo chóe đựng nước từ đình Hải Bối qua miếu rồi vòng qua bãi sông Hồng. Dẫn đầu đoàn rước là bô lão hóa trang thành ông Địa, trên tay cầm cần câu có buộc một con cá to bằng mo cau. Bô lão cầm cá thả về bên trái, bên phải đẹp đường cho đoàn rước. Sau khi đoàn rước ra tới bờ sông, bô lão làm lễ tạ rồi bốn trai làng khiêng chóe lên thuyền ra giữa sông Hồng lấy nước về đình làm lễ mộc dục.