Linh đình lễ hội Đình làng Trà cổ 2010 tại Quảng Ninh

Mở đầu lễ hội là lễ rước kiệu nghênh thần hay còn gọi là lễ rước Vua ra miếu với nghi thức rất đặc sắc và độc đáo.

Nghi lễ rước thần tại lễ hội đình Trà Cổ

Đi đầu là đội quân cầm mã tấu, bát âm, bát bửu, chuỳ, kiếm, cờ thần. Sau đó là người cầm cờ vía (là người trẻ, đẹp, cường tráng và có đạo đức tiêu biểu của làng) mặc áo đỏ, thắt đai lưng thêu rồng, phượng lộng lẫy. Tiếp đến là 12 ông đám với những người khiêng kiệu. Đi ngay sau họ là 2 cô đào, thường là người Vạn Xuân chuyên hát ả đào, trong nhịp trống phách xốn xang vừa đi vừa hát. Đi cuối cùng là các vị chức sắc trong làng và đông đảo quần chúng nhân dân.

Để xin chân nhang nghênh thần hồi cung, đoàn người diễu hành rước kiệu từ sân đình đi vòng qua bãi biển đến miếu thờ Đôi thờ Quận He.

Đánh trống khai hội

Sau lễ rước kiệu là cuộc thi sản phẩm chăn nuôi trồng trọt, biểu thị chủ yếu là các chú lợn, người dân nơi đây gọi chúng là các ông voi.

Mỗi ông đám đã nuôi một con lợn to ngay từ đầu năm, gọi là ông voi ngày hội. Sau lễ rước là cuộc thi của các ông voi. Các ông đám đem những ông voi của mình ra sàn đình để thi. Các ông voi đều ở trong những chiếc cũi bằng gỗ tốt, trang trí đẹp, được khiêng bằng những đòn dóng chạm hình rồng phượng tinh xảo. Đám nào có ông voi to béo nhất và cũi đẹp nhất sẽ được làng trao giải thưởng lớn. Sang các ngày từ 3 đến 5, cả 12 ông đám sẽ chia nhau làm cỗ, hình thức như làm khao ở các hội làng đồng bằng Bắc Bộ. Mỗi ngày có 4 ông đám rước cỗ ra đình tế thần, hai ông làm cỗ chay, hai ông làm cỗ mặn. Cỗ mặn gồm có hai con phượng (thay bằng hai con ngỗng), hai con gà luộc chín, tạo dáng đẹp và thêm các loại thức ăn được chế biến từ thịt, ngon và đẹp mắt. Còn cỗ chay là đủ các loại bánh đầy các thùng lớn bằng gỗ và xếp thành tầng. Những thùng này đều được buộc bằng những lạt tre to bản nhuộm xanh nhuộm hồng, tựa như cách buộc bánh chưng ngày tết Nguyên đán. Cỗ chay, cỗ mặn sau khi được tế thần thì các ông đám lại đem về nhà và mời bà con đến ăn. Các nhà đều làm cỗ trong những ngày lễ hội. Nhà nghèo thì làm cỗ nhỏ, vui trong gia đình. Nhà khá giả thì làm cỗ to mời họ hàng, bạn hữu. Riêng 12 ông đám thì mời cả các vị chức sắc làng xã, bè bạn, họ hàng xa và  mời cả người ở vùng khác có quan hệ thân thiết tới ăn cỗ...

"Ông lợn" được rước về đình

Nét độc đáo của lễ hội Trà Cổ là hội thi nấu ăn và thi làm cỗ. Ai nấu ăn giỏi thì đều được cả làng biết đến.

Đình Trà cổ là công trình mang nét kiến trúc điêu khắc độc đáo thời Hậu Lê được xây dựng vào thế kỷ 15 và là một trong những di tích đặc biệt quan trọng của Việt Nam đã được Bộ Văn hóa - Thông tin nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật./.