Lễ Xin Trùm ở đền Cao tại Hải Dương

Trong ngày lễ chính, trong đền được trang hoàng rất ấn tượng. Ở giữa nơi hành lễ là một tấm biển lớn có dòng chữ “Lễ Xin Trùm”. Từ 5h sáng, bài vị, kiệu và lọng của 5 vị thánh, đền Cả (nơi thờ 2 vị),  đền Cao, đền Bến Cả và đền Bến Tràng cùng cỗ chay: hoa quả, bánh kẹo, cơm trắng, chè đông và bánh dày đã được các quan đám và dân làng rước đến nơi hành lễ trong hồi chiêng trống ngân vang. Cả 5 đoàn rước từ 5 hướng cùng đổ về nơi hành lễ.

Lễ xin trùm là một nghi lễ rất linh thiêng được cử hành vô cùng khắt khe. Để đứng ra lo liệu việc đền hàng tháng, hàng năm, làng sẽ cử ra 1 cụ trùm và 5 vị quan đám đại diện cho 4 ngôi đền trên và 1 ngôi đình tên là quan Đoài, quan Nam, quan Đông, quan Trung và quan Bắc. Những người được chọn thường là các bậc cao niên trong làng, là người đức độ, con cháu hiếu thảo, gia đình thuận hòa và đặc biệt là gia đình không chịu tang. Mỗi tháng, sáu cụ trên phải trai giới ăn chay từ ngày 13 đến ngày 15 và từ ngày 29 đến ngày mồng 1 âm lịch trước khi tiến hành làm lễ. Các quan đám được nhận mũ áo và trọng trách đảm nhiệm công việc của làng trong 1 năm, kể từ ngày mồng 2 Tết năm này cho đến ngày mồng 2 Tết năm sau. Sau 1 nhiệm kỳ các cụ sẽ được làng phong Lềnh và  được mọi người trọng vọng. Riêng ông trùm sẽ đảm nhiệm vai trò của mình cho đến lúc gia đình có tang hoặc qua đời thì mới thôi. Khi đó, lễ xin trùm lại được tổ chức nhưng chỉ tiến hành vào ngày 15/3 hoặc 15/10 âm lịch.

Cụ Trùm đang làm lễ tế

Nghi lễ xin trùm diễn ra một cách nghiêm trang và mang màu sắc tâm linh. Người được chọn phong trùm là người đã được chọn kỹ càng trong các Lềnh. Trước hết, 5 quan đám sẽ cử hành dâng trầu nước, sau đó dâng cỗ lễ chay rồi thắp hương đen lên các ban. Trên bục cử hành lễ, quan đám sẽ đứng trước và đọc tên khấn với nhà thánh để xin phép cho người đứng sau mình được lên làm trùm, sau đó quỳ xuống đội một chiếc mâm đồng trên có đặt hai đồng tiền trinh để trên một thoi vàng có phủ tấm vải điều, bắt đầu làm lễ khất keo. Khi vị quan đám này hơi cúi đầu để gieo lễ thì 2 vị quan đám khác sẽ khiêng một chiếc mâm đồng đệ lên phía trước để đón 2 đồng tiền rơi xuống. Lễ khất keo này chỉ được thực hiện một lần duy nhất. Nếu 2  đồng tiền trinh mà 1 sấp 1 ngửa thì lễ xin trùm đã được thần chấp thuận. Trường hợp hai đồng tiền cùng mặt thì việc xin trùm phải tạm gác lại chờ cho đến dịp sau và các vị quan đám sẽ tạm thời đảm đương trách nhiệm lo liệu công việc của trùm. Lễ xin trùm là một nghi thức tâm linh được rất nhiều người dân nơi đây quan tâm theo dõi. Theo quan niệm của người dân nơi đây, năm nào mà làm lễ xin trùm thành công thì từ năm đó người dân trong vùng sẽ làm ăn phát đạt.

Đền Cao là nơi thờ Vương Đức Minh - Thiên Bồng Đại tướng quân Đại vương, là một di tích lịch sử đã có từ rất lâu, nằm trên đỉnh núi Thiên Bồng, giữa cánh rừng lim già cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Ngôi đền này đền Cả và đền Bến Cả, đền Bến Tràng đã tạo nên một cụm danh lam thắng cảnh gắn liền với cuộc đời của 5 vị tướng là 5 anh em ruột nhà họ Vương đã có công lớn trong việc trợ giúp vua Lê Đại Hành đánh tan quân xâm lược Tống vào năm 981: Vương Đức Xuân, Vương Đức Minh, Vương Đức Hồng, Vương Thị Liễu và Vương Thị Đào. Qua một gia đoạn thời gian, cuộc đời và chiến công của những vị danh tướng này đã được bà con nhân dân huyền thoại hóa lên để bày tỏ lòng tôn kính và được truyền tụng cho đến tận hôm nay.

Lễ Xin Trùm ở đền Cao thu hút được rất nhiều khách thâp phương tham đự

Lễ hội đền Cao tổ chức trong 5 ngày, từ ngày  21 đến 25 tháng giêng âm lịch hằng năm, nhằm suy tôn Thành hoàng làng cùng năm danh vị tướng họ Vương. Trong ngày hội ban tổ chức còn tổ chức nhiều hoạt động vui chơi để người dân tham dự và sinh hoạt như lễ du tiên, cướp cờ,  vật, kéo co, cờ người, thi bánh dày, chè đông. 

Với hiện trạng của khu di tích và các lễ hội, đặc biệt nhất là lễ xin trùm, được người dân bảo tồn và giữ gìn vẫn còn khá nguyên vẹn, lễ hội đền Cao đã được Sở Văn hóa-Thể thao -Du lịch đánh giá là một trong những lễ hội cổ truyền nổi bật của tỉnh Hải Dương.