Quy hoạch Lễ hội trên toàn quốc nhìn từ nhiều góc độ

Theo Quyết định, Cục Văn hoá cơ sở (VHCC) sẽ có nhiệm vụ xây dựng Quy hoạch Lễ hội ở trên toàn quốc, thời hạn hoàn thành vào Quý IV năm 2011.

Vấn đề quy hoạch lễ hội gần đây đã được các nhà quản lý và các nhà nghiên cứu đặt lên bàn cân, rất nhiều ý kiến, quan điểm khác nhau đã được đưa ra

Tiến sỹ Trần Hữu Sơn, Giám đốc Sở VH, TT&DL tỉnh Lào Cai đã cho rằng, việc quy hoạch lễ hội là rất cần thiết, nhưng nếu quy hoạch để xem lễ hội nào cần thì sẽ giữ, còn không cần thì bỏ là điều không nên. Lễ hội là nhu cầu của mọi người dân, họ có quyền được thụ hưởng. Nếu làng nào cần thì cứ cho tổ chức, nhưng phải theo đúng quy mô hội làng. Nếu quy hoạch, thì cơ quan quản lý cũng cần phải nghiên cứu vai trò của lễ hội, Nhà nước cần can thiệp đến đâu, còn lại thì để cho cộng đồng làm, vì lễ hội là của cộng đồng. Tuy nhiên, Nhà nước cũng cần phải quản lý, chứ không được buông lỏng theo kiểu đấu thầu lễ hội hay khoán lễ hội. “Tôi cho rằng, tất cả những sai phạm trong việc tổ chức các lễ hội là do đấu thầu di tích, khoán di tích. Không thể cái gì cũng vì đồng tiền và không phải cái gì cũng tận thu...” - ông Sơn đã khẳng định.

Lễ hội đền Kim Liên (Hà Nội) nhằm tưởng nhớ công đức của Thần Cao Sơn Đại Vương đối với đất nước

Còn PGS.TS Nguyễn Văn Huy, nhà nghiên cứu văn hóa - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản các nhà khoa học Việt Nam cũng đã đưa ra quan điểm rằng: “những lễ hội liên quan đến kinh phí của Nhà nước, liên quan đến các hoạt động chính trị và văn hóa từ Trung ương đến khu vực, đến cấp tỉnh, cấp huyện như: lễ hội mang tính chất nghề nghiệp, doanh nghiệp, chính trị, văn hóa, xã hội mà ta gọi là Festival mới. Hoặc rất nhiều lễ hội mang tính du lịch như các lễ hội của Huế, Hạ Long, Đà Nẵng… những lễ hội kiểu này rất nhiều, rất tốn kém kinh phí mà chủ yếu là của Nhà nước, và có một phần của các doanh nghiệp đầu tư vào bằng hình thức xã hội hóa…"

Nhưng điều quan trọng nhất ở đây đó là tất cả những liên hoan, những lễ hội ấy đều là do hệ thống chuyên nghiệp làm, không thực sự là có những giá trị về văn hóa, cái nào cũng na ná giống nhau khiến cho cộng đồng cảm thấy chán và không còn có nhu cầu xem. Đối với những lễ hội hiện đại như vậy, theo tôi thì rất cần thiết phải có quy hoạch và xây dựng hệ thống tổ chức cho tốt hơn.

Quy hoạch lễ hội phải phù hợp với nguyên lý văn hóa

Thực trạng của việc tổ chức lễ hội đã được bàn đến tại hội nghị Đánh giá công tác quản lý và tổ chức lễ hội trong năm 2010. Bộ VHTTDL cũng đã giao cho Cục VHCC phối hợp với Cục Di sản văn hóa, Viện Văn hóa Nghệ thuật và giao cho các địa phương tăng cường công tác điều tra cơ bản, thống kê, nghiên cứu, quy hoạch lễ hội, để đề ra biện pháp quản lý và điều hành tốt hơn nữa… Đặc biệt, là đối với những di tích có gắn liền với những lễ hội lớn thì cần tiến hành biện pháp quy hoạch tổng thể, để bảo tồn phát huy giá trị của các di tích lịch sử văn hoá kết hợp với đầu tư, tôn tạo và làm cho các di tích này trở thành một điểm đến ấn tượng.