Quản lý lễ hội năm 2011 - Nỗi lo lớn dần

Có lẽ sự phức tạp ở chốn lễ hội đông người suốt nhiều năm qua đã và đang làm cho các nhà quản lý có cái nhìn sát thực và "cập nhật" hơn nên ngay khi dịp Tết mới ngấp nghé, vấn đề quản lý các hoạt động của lễ hội đã được quan tâm rất đặc biệt. Trong khi đó ở các địa phương có lễ hội lớn đã rộn ràng các phương án để chuẩn bị đón khách vào hội, thì các nhà quản lý cũng bắt đầu tất bật lo toan, tìm các biện pháp để "ứng phó" và "chặt tay" với các vi phạm xảy ra trong hoạt động lễ hội. Chuyện động giả, chùa giả, sư giả đã lắng lại, thì chuyện môi trường, tắc đường, trộm cắp, thương mại hóa lễ hội, mê tín dị đoan, cờ bạc… vẫn còn ồn ào, đặc biệt là vấn đề an ninh trật tự trong các lễ hội.

Ngay từ dịp trước Tết, rất nhiều đoàn công tác đặc biệt do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức đã về các địa phương nơi có nhiều lễ hội có quy mô lớn như Chùa Hương (Hà Nội), Phủ Giầy (Nam Định), Bà Chúa Kho (Bắc Ninh), Yên Tử (Quảng Ninh)… để phối hợp với các địa phương trong công tác tổ chức và quản lý lễ hội. Công tác đảm bảo an ninh, an toàn cho các du khách đã được "đánh dấu đỏ" trong mối quan tâm của cả các nhà quản lý cấp trên lẫn các nhà quản lý ở tại địa phương. Không chỉ có các phương án phòng cháy chữa cháy, an toàn giao thông đã được "lên khuôn" cụ thể, mà còn cả các biện pháp chống ùn tắc và các đội an ninh trật tự… cũng được "lên khuôn" chi tiết. Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch thành phố Hà Nội - nơi có nhiều lễ hội lớn trong dịp đầu năm mới - đã có văn bản hướng dẫn các huyện ở trên địa bàn tổ chức, quản lý lễ hội Xuân Tân Mão năm 2011 từ dịp trước Tết. Theo hướng dẫn, tại các địa phương có lễ hội truyền thống cấp vùng như Chùa Thầy (Quốc Oai), lễ hội Chùa Hương (Mỹ Đức), Đền Sóc (Sóc Sơn), Đền Và (Sơn Tây), chùa Tây Phương (Thạch Thất), Đền Cổ Loa (Đông Anh),Đống Đa (Đống Đa)… cần sớm thành lập những ban chỉ đạo và ban tổ chức để các lễ hội được diễn ra đúng quy chế. Đối với các lễ hội ở thôn, làng, lễ hội văn hóa - du lịch định kỳ được tổ chức hàng năm, việc tổ chức lễ hội cần phải được báo cáo với cơ quan quản lý và cần phải tổ chức theo tinh thần trang nghiêm, tiết kiệm, đáp ứng được nhu cầu văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân mà không trái với Luật Di sản. Các địa phương có lễ hội cũng cần được yêu cầu quy hoạch khu vực dịch vụ để không tạo ảnh hưởng xấu đối với không gian, cảnh quan của di tích, có phương án để bảo vệ di tích, cổ vật, tổ chức phục vụ tốt các khách tham quan, đảm bảo an ninh, giữ gìn vệ sinh môi trường trước, trong và sau lễ hội.

Lễ hội Gò Đống Đa (quận Đống Đa, Hà Nội) đã trở thành ngày hội văn hóa, góp phần giáo dục truyền thống dân tộc cho thế hệ hôm nay

Tại lễ hội Đền Hùng, Yên Tử, những người thợ chụp ảnh đã được trang bị thẻ, áo để tiện cho công việc quản lý, đồng thời đội ngũ này cũng đã nhận thêm trách nhiệm hỗ trợ cho công tác an ninh. Lễ hội Chùa Hương đã huy động và chuẩn bị thêm rất nhiều thuyền đò và phân luồng giao thông ở trên suối Yến, mở thêm trạm sơ cứu và cấp cứu ngay ở Thiên Trù, chuẩn bị khá kỹ lưỡng cho việc phân loại và xử lý rác thải… Chuyện đốt vàng mã và những hoạt động biến tướng từ chuyện phát ấn ở Đền Trần (Nam Định) cũng đã được bàn tính không ít. Cáp treo ở lễ hội Yên Tử cũng đã được đầu tư và sửa sang lại một cách cẩn trọng… Nhưng người vào hội cũng đã bầu đoàn thê tử, nườm nượp sớm tối, khách hành hương tới Yên Tử, Chùa Hương, Đền Trần, chùa Bái Đính, Đền Hùng, Đền Bà Chúa Kho… toàn được "nhẩm đếm" ở con số hàng vạn lượt người. Thế nên, dường như hai chữ "quá tải" của nhiều lễ hội trước vẫn bị lặp lại ở lễ hội Xuân Tân Mão 2011 năm nay. Các phương án chuẩn bị, các bộ máy phục vụ cho lễ hội đã "vận hành" hết công suất nhưng vẫn không đủ để đáp ứng nhu cầu và không "kham" nổi lượng khách thập phương hành hương vào với hội. Lẽ dĩ nhiên, cảnh tắc đường, tắc đò, thương mại hóa… là sẽ không thể tránh khỏi.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ cũng đã gửi công điện cho các bộ, ngành, các cơ quan ngang bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu cần phải nâng cao công tác quản lý và tổ chức lễ hội ở trong thời gian tới. Công điện cũng đã nhấn mạnh vào việc kiểm tra và xử lý nghiêm những sai phạm trong lĩnh vực tổ chức và quản lý các lễ hội, ngăn chặn kịp thời các biểu hiện tiêu cực ở trong lễ hội như: đốt đồ mã, mê tín dị đoan, đặt lễ, đặt hòm công đức, đặt "tiền giọt dầu" một cách tùy tiện, lưu hành văn hóa phẩm trái phép, nâng giá, ép giá các loại hình dịch vụ... Đối với các lễ hội có quy mô lớn như: Chùa Hương, Phủ Dầy, Yên Tử, Đền Hùng, Hội Lim, Bà Chúa Xứ (An Giang), Đền Trần (Nam Định)... tuyệt đối không được để xảy ra tai nạn cháy nổ và xảy ra ùn tắc giao thông.

Hoạt động quản lý, tổ chức lễ hội dân gian vẫn còn nhiều điểm đáng lo

Trong những năm qua, công tác tổ chức và quản lý các lễ hội ở nước ta đã có rất nhiều chuyển biến tích cực, đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần của bà con nhân dân, thúc đẩy phát triển các ngành dịch vụ và ngành du lịch. Nhưng những điều "chướng tai gai mắt" thì vẫn cứ ẩn hiện, biến tướng làm ảnh hưởng đến văn minh của lễ hội - những nơi đáng lẽ ra phải thể hiện tính cộng đồng, bản sắc văn hóa cũng như vẻ đẹp của tín ngưỡng và thuần phong mỹ tục. Lễ hội đã bắt đầu "vào mùa", các nhà quản lý cũng đang tất bật, mà "đoạn kết" của mùa lễ hội năm 2011 vẫn còn đang nằm ở phía trước, nằm ở trong tay của các nhà quản lý, đặc biệt là nằm cả trong ý thức của những người dân tới tham gia lễ hội.

Theo KT&ĐT