Những nỗi lo trước mùa lễ hội 2012

Để giải quyết những tệ nạn này, trong mùa lễ hội 2012, Bộ VHTTDL sẽ khẩn trương hoàn thiện và ban hành quy chế tổ chức những hình thức lễ hội mới như Festival, Đại lễ cầu siêu, ban hành Quy chế quản lý tiền công đức giọt dầu tại các di tích và lễ hội. Đồng thời, trong mùa lễ hội năm nay Thanh tra Bộ VH-TT&DL sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra tại 50 điểm lễ hội thuộc 50 di tích của 17 tỉnh, TP trên cả nước.

Thực chất, việc quy hoạch lễ hội cũng chỉ là những nỗ lực của các cơ quan quản lý nhằm mong muốn đưa lễ hội đi vào hoạt động một cách có khuôn khổ. Tuy nhiên, việc hiện thực hóa quy hoạch không hề đơn giản. Bởi chỉ riêng việc quy hoạch theo hướng hạn chế bớt lễ hội, ngay các nhà quản lý và các nhà nghiên cứu cũng có nhiều ý kiến khác nhau. Với các lễ hội có liên quan đến những hoạt động chính trị và văn hóa từ T.Ư đến khu vực, cấp tỉnh, cấp huyện như festival, hay các lễ hội mang tính quảng bá du lịch… đều cần thiết phải có quy hoạch và xây dựng hệ thống tổ chức tốt hơn. 

Ngày nay, sự gia tăng không ngừng về số lượng và quy mô của các lễ hội cho thấy việc quản lý vô cùng khó khăn. Để rút kinh nghiệm lễ hội phát ấn đền Trần năm 2011, bắt đầu từ năm nay, BTC quyết định sẽ không phát ấn mà chỉ khai ấn vào đêm 14 tháng Giêng và lễ khai ấn vẫn được tiến hành theo đúng nghi thức truyền thống. Bên cạnh đó, đêm khai ấn sẽ không có sự tham dự của các quan chức Nhà nước như những năm trước mà thay vào đó là lễ dâng hương trang trọng vào sáng 14 tháng Giêng. Bắt đầu từ 7h sáng 15 tháng Giêng, BTC sẽ phát ấn cho khách thập phương và việc phát ấn sẽ kéo dài nhiều ngày đến hết tháng để tránh việc mua bán ấn tại chợ đen phản cảm.

Giỗ tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng 2012

Từ lâu, việc đốt vàng mã tại các khu di tích và những nơi thờ tự đã được quy định rõ trong một số văn bản pháp quy. Tuy nhiên, cho đến nay việc xử phạt lại hoàn toàn không thể thực hiện được. Bằng chứng là có nhiều nhà đền, nhà phủ dự trữ cả kho đồ mã, mà lực lượng thanh tra dù biết nhưng vẫn phải bó tay, bởi theo quy định chỉ có bắt quả tang đốt thì mới có quyền phạt…

Để giải quyết tình trạng này, ông Trần Minh Chính, Phó Cục trưởng Cục Văn hoá Cơ sở (Bộ VH-TT&DL) cho biết: “Đây cũng là trăn trở của nhiều địa phương có di tích, lễ hội. Vì thực tế hiện nay, công tác quản lý lễ hội vẫn còn chồng chéo và chưa có sự phân cấp trách nhiệm cụ thể giữa các cấp chính quyền… Đối với văn hoá, không nên sử dụng biện pháp hành chính đơn thuần để xử lý . Bên cạnh việc hoàn thiện các văn bản về pháp luật và nâng cao trình độ quản lý lễ hội của các đơn vị tổ chức, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giải thích cho nhân dân hiểu rõ ý nghĩa của lễ hội”.

Hằng năm, có không ít lễ hội được tổ chức với kinh phí hàng chục, thậm chí vài trăm tỉ đồng. Nhiều đơn vị tổ chức cho rằng phải tổ chức hoành tráng để quảng bá thương hiệu và thu hút khách nhưng thực chất có mấy lễ hội thu hút được khách du lịch? Đó là chưa kể đến tình trạng hàng loạt địa phương đua nhau tổ chức các festival hàng năm gây tốn kém. Khi xin phép tổ chức, đề án ghi kinh phí chủ yếu là nguồn xã hội hóa. Tuy nhiên, khi đề án đã được duyệt, kế hoạch đã lên nhưng không vận động được kinh phí từ các nguồn xã hội hóa thì giải pháp bổ sung là dùng ngân sách để thực hiện. Có thể nói, lĩnh vực này vô tình đã trở thành “mảnh đất màu mỡ” để nhiều cá nhân và đơn vị trục lợi. 

Đoàn nghệ thuật nước ngoài biểu diễn tại Festival Huế

Không thể phủ nhận ý nghĩa tích cực của lễ hội trong việc làm phong phú đời sống tinh thần của người dân và góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, nhưng tính thương mại hóa đang lấn át lễ hội một cách nghiêm trọng, chưa kể đến việc lạm dụng tâm linh để kiếm tiền. Trong một số buổi họp bàn, hội thảo, nhiều sáng kiến cho rằng, nên có cuộc bầu chọn lễ hội hàng năm để khuyến khích sự trong sạch của lễ hội. Để làm được điều này, ngành Du lịch Việt Nam cần phát động phong trào tổ chức lễ hội văn minh ngay từ đầu năm và bình chọn những điểm đến du Xuân, cầu may đầu năm hấp dẫn, an toàn đối với du khách.

Nói về vấn đề này, ông Vương Duy Bảo, Cục phó Cục Văn hoá Cơ sở cho biết: “Hiện, Bộ VH-TT&DL đang cân nhắc nhiều ý kiến để tiến tới xây dựng mô hình điểm về việc tổ chức lễ hội nhằm rút kinh nghiệm trong công tác tổ chức và quản lý lễ hội. Bên cạnh đó, việc xây dựng trang web về các lễ hội trong toàn quốc cũng đã có nền tảng từ năm 2008. Hiện chúng tôi đã thống kê tình hình tổ chức lễ hội trong cả nước để làm tư liệu xây dựng trang web. ,Đồng thời, Bộ VHTTDL cũng giao cho Cục Văn hóa Cơ sở tiến hành quy hoạch lễ hội và giới thiệu lễ hội của địa phương để đưa lên trang web lễ hội của Bộ. Cuối cùng là, giải pháp tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý sai phạm trong việc tổ chức và quản lý lễ hội”.

Theo Baothanhtradientu