Lễ hội “Quay đầu trâu” mừng lúa mới của người S’tiêng tại Bình Phước

Lễ hội “Quay đầu trâu” là một nghi lễ lớn nhất của người S’tiêng sinh sống ở vùng Bù Đăng thuộc tỉnh Bình Phước. Đây cũng chính là dịp để đồng bào người S’tiêng tổ chức ăn tết và cúng tạ ơn các Yàng, cầu mong cho muôn vật sinh sôi nảy nở, người dân đồng bào S’tiêng được bình an. Khi gia chủ đã chuẩn bị xong các công việc cơ bản, họ sẽ tổ chức đi đón các vị khách quý từ các sóc hoặc người trong dòng họ từ nơi khác đến. Đi đến giữa đường gặp nhau, bên chủ và bên khách sẽ tổ chức đấu khêl (khiên), trong tiếng cồng, chiêng vong vọng và tiếng reo hò cỗ vũ của người dân. Những dũng sĩ bên chủ nhà và bên khách bắt đầu cuộc đấu khêl trong tiếng reo hò náo nhiệt, và sự thân thiện với tinh thần giao lưu hoà hợp. Có thể nói đây là một nghi thức truyền thống độc đáo của  người S’tiêng nhằm ôn lại truyền thống kiên cường đấu tranh chống lại kẻ thù của tiền nhân đã có từ xa xưa. Sau khi nghi lễ đấu khêl kết thúc, chủ nhà sẽ mời khách vào nhà và làm lễ chính thức, sau đó sẽ đãi tiệc.

Người S’tiêng quây quần bên bình rượu cần trong ngày lễ

Gia chủ lấy 1 cây nêu nhỏ và 1 chén rượu cần đặt ngay dưới kho lúa. Họ khấn gọi mẹ lúa về nhà nghỉ ngơi sau một năm sinh đẻ vất vả. Sau đó họ mời gọi các yàng: suối, sông, trời, đất… về để tỏ lòng cảm ơn và thiết đãi các lễ vật. Sau khi các nghi thức trên kết thúc thì tiến hành đâm trâu, lấy máu tươi của trâu bôi lên cây ở kho lúa và các đồ vật khác… Thịt trâu sẽ được mang đi chế biến, chủ nhà rót rượu cần, bày cơm lam và các món đặc trưng mời những vị khách cùng ngồi xuống khấn cầu cho mối quan hệ của họ mãi mãi được bền chặt. Ai làm trái lời nguyền sẽ chịu sự trừng phạt của thần linh. Họ khấn cầu cho gia đình, cho cộng đồng, cho sóc có được cuộc sống yên bình, no đủ.

Rượu cần sau khi được rót vào đinh tul khâl yun, chủ nhà sẽ uống trước, sau đó mời  khách và cứ truyền nhau cho đến hết những người lớn tuổi. Chỉ cang rượu cần đầu  tiên là mang tính nghi thức còn những cang sau thì ai thích uống bao nhiêu thì uống, không ép buộc. Men rượu sẽ làm con người thăng hoa hơn, khiến họ gần gũi với thần linh hơn và cũng trở nên chân thật hơn bao giờ hết. Cây nêu, rượu cần, phẩm vật hiến tế giống như chiếc cầu nối vô hình để con người, trời đất và thần linh giao hòa với nhau. Để con người có cơ hội được giãi bày những tâm sự, được nói lên những ước nguyện của mình. Tình bạn, tình người,  tình yêu cũng đều nảy nở từ đây. Tính chất của lễ hội này và những cang rượu cần giống như một sợi dây vô hình đã thắt chặt tình đoàn kết cộng đồng người S’tiêng với nhau và giữa người S’tiêng với các dân tộc anh em khác. Đây cũng là một yếu tố nhân văn ngàn đời của người S’tiêng để có thêm sức mạnh khiến họ mạnh mẽ vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, trong lao động sản xuất và trong chiến đấu./.

Trong ngày lễ mừng lúa mới của người S’tiêng sẽ có hội đâm trâu