Hội nhồi tại Bắc Ninh

Tương truyền, ngày xưa Thành hoàng của làng Nhồi là “Bà Đống”, cư ngụ tại một gò đất ở cánh đồng (Đống Cả) thuộc làng Đống Cao. Mỗi khi vào ngày hội làng, dân làng đều tổ chức rước Thành hoàng về đình và chùa để thờ. Lễ rước sẽ được tiến hành theo quy trình như sau:

Tối ngày mồng 6, làng Nhồi sẽ chọn ra 12 cô chưa chồng, xinh đẹp, thùy mị, nết na, sau đó tất cả cùng tụ tập “ngủ bọn” tại một nhà. Đến quá nửa đêm, khi tiếng chuông chùa làng thỉnh, 12 cô gái này lập tức cùng ông Tiên Chỉ cử hành nghi thức rước kiệu Bà Đống lên gò Đống Cả làng Đống Cao để rước Thành Hoàng làng về đình làm lễ. Sau khi ông Tiên Chỉ đốt hương và khấn vái xin rước Bà Đống xong, các cô gái sẽ ngả kiệu thay sự thành kính rước Bà Đống về làng. Kiệu rước được làm bằng tre tươi, được trang trí bằng các loại hoa thơm và lá cây tươi. Đòn khiêng kiệu có dán giấy ngũ sắc. Đi đầu đám rước là 2 cô gái khiêng một cái trống cái, một cô sẽ đi bên cạnh vừa đi vừa đánh nhịp ba. Theo sau trống cái là hai cô gái khiêng chiêng cùng đánh phối hợp với nhịp trống. Kế đến sẽ là đoàn rước kiệu Thành hoàng.

Hội nhồi tại Bắc Ninh

Khi chiêng trống nổi lên thì 12 chàng trai làng Đống Cao chạy tới giằng kiệu. Bên phía các chàng trai đã chuẩn bị sẵn vài đòn lao nhỏ, nhẹ, cũng dán giấy ngũ sắc. Trong khi hai bên đang giằng co quyết liệt, thì bất ngờ đám trai làng Đống Cao sẽ dùng đòn lao đã chuẩn bị sẵn dí vào rốn các cô gái của làng Nhồi. Cuộc “giao tranh” này chỉ kết thúc khi những cô gái của làng Nhồi rời khỏi địa phận của làng Đống Cao. Đám rước Bà Đống về tới làng Nhồi cũng là thời điểm trời tảng sáng, người dân sẽ rước Bà Đống vào trong đình rồi sang chùa. Bên trong đình, chùa quan Đám sẽ cử hành nghi lễ lễ thờ Thành hoàng làng. Bên ngoài các “bọn” Quan họ cũng bắt đầu cất tiếng hát để ca ngợi công đức của Thần, Phật. Khách thập phương nô nức kéo đến thăm hội. Để đón tiếp khách về xem hội, các bọn Quan họ của làng sẽ ra tận cổng đón khách  bằng những lời ca tiếng hát Quan họ ngọt ngào, và hân hoan, niềm nở.  Khách đến xem hội tay bưng cơi trầu vào lễ Phật nhưng cũng phải đáp lại chủ bằng những câu Quan họ ngọt ngào, tình cảm. Các bọn Quan họ chủ và khách cùng đưa nhau vào đình,vào  chùa để lễ Thần, Phật, sau đó lại quay ra hát Quan họ và đối đáp giao lưu. Các Liền anh, liền chị vừa hát quan họ vừa têm trầu, mời nước... cứ như thế cuộc vui kéo dài đến suốt ngày hội.

Tín ngưỡng thờ Bà Đống của người dân làng Nhồi đã có được bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ nữ thần nông nghiệp của người dân đất Việt.