Lễ hội Xuân Ba Bể tại Bắc Kạn

Vào những ngày này, sau khi bà con vừa ăn Tết Nguyên Đán xong, vừa chuẩn bị cho lễ hội. Bà con thường làm nhiều loại bánh khác nhau, được chế biến từ bột gạo nếp ngâm với các loại lá rừng có nhiều màu sắc như bánh khảo, bánh trời, bánh nếp... còn có đặc sản rượu Khưa Quang được cất từ loại ngô trồng được trồng trên đỉnh núi, được chưng cất bằng loại men lá, khi uống vào sẽ có cảm giác lâng lâng như đi cưỡi mây suốt mấy ngày.

Vào ngày hội, mỗi xã hoặc thị trấn trong huyện Ba Bể sẽ dựng trại và bày bán những đặc sản của địa phương mình như: quần áo dân tộc, vải thổ cẩm, nấm hương, mật ong, rượu ngô, mộc nhĩ, măng khô, thậm chí các loại nông sản như sắn, bí ngô, khoai, đỗ mèo, cũng được bày bán trang trọng bày trên bàn giới thiệu đặc sản địa phương.

Trò chơi dân gian đập niêu

Sáng ngày mùng 10 tháng giêng, lễ hội sẽ chính thức khai mạc. Mở đầu cho ngày hội là màn dâng lễ của 16 xã. Lễ vật của các xã rất đơn giản, chỉ có xôi, gà, bánh khảo, một chai rượu ngô và nải chuối. 16 mâm lễ này sẽ được các thôn nữ kính cẩn bưng lên dâng lên thần núi, thần sông và thần hồ để cầu cho một năm mưa thuận gió hoà, dân làng bình an, mùa màng tươi tốt bội thu.

Sau khi tiếng trống khai hội vang lên, các tiết mục văn nghệ sẽ bắt đầu được trình diễn để chào mừng ngày hội. Những câu hát sli, lời then, điệu lượn, tiếng tính… đã làm say lòng bao du khách bởi những câu hát mượt mà trữ tình thấm đượm bản sắc văn hoá vùng cao. Sau phần lễ sẽ là phần hội. Lễ hội năm nào cũng đều rất vui, là nơi phô diễn bản sắc dân tộc của đồng bào nơi đây với nhiều trò chơi vô cùng hấp dẫn như: ném còn, đua thuyền độc mộc, bắn cung, đấu võ dân tộc, biểu diễn múa, hát truyền thống của các dân tộc… Phần hội luôn thu hút được sự quan tâm của nhiều bà con từ các dân tộc trong vùng đến xem. Lễ hội cũng giúp cho khách thập phương hiểu được phần nào về con người và bản sắc văn hoá của người dân nơi đây. Sôi động nhất vẫn là màn đua thuyền trên hồ Ba Bể, một trong những trò chơi thu hút nhiều người xem nhất của lễ hội, du khách đến xem hội tại vùng hồ, người xem đứng từ vòng trong ra vòng ngoài và reo hò cổ vũ tưng bừng cho các “vận động viên” của làng mình, của bản mình. Những cô gái trẻ, tay múa dẻo, diện những bộ váy đầy màu sắ của dân tộc Tày, những chàng trai khỏe tay lào lái thuyền đua độc mộc trên hồ, những chiếc thuyền mộc lao vun vút tiến về đích.

Nổi trống khai mạc Lễ hội Xuân Ba Bể tại Bắc Kạn

Ném còn là một trò chơi và cũng là một nghi thức khá quan trọng trong truyền thống văn hóa của người Tày. Trò chơi này thu hút nhiều thanh niên nam nữ vì qua trò chơi này họ có thể kết giao, tìm bạn, và nếu nhặt được quả còn của nhau thì có thể sẽ có cuộc hẹn hò trong những ngày đầu xuân. Chính vì vậy mỗi khi mùa lễ hội đến, Ba Bể lại có thêm nhiều đôi trai gái trẻ vợ nên chồng. Người đi lễ hội còn có thể thể hiện các điệu hát và múa trong điệu nhạc dân tộc của người Tày.

Đến lễ hội mùa Xuân Ba Bể, du khách còn được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của non nước khi ngồi thuyền dạo quanh hồ, hay thả mình giữa những rừng cây xanh lá, đặc biệt là cảm giác khoan khoái khi đi thuyền độc mộc giữa một vùng núi đá muôn hình, muôn vẻ. Mỗi năm phong tục lễ hội xuân Ba Bể lại càng thêm phong phú nhưng vẫn giữ được nét truyền thống văn hóa của dân tộc miền núi phía Bắc nói chung và tỉnh Bắc Kạn  nói riêng.