Rộn ràng Lễ hội Đuổm, Thái Nguyên

Đền Đuổm tọa lạc khiêm nhường dưới chân núi Đuổm, một hệ núi đá vôi hùng vĩ với 6 mỏm đá cao ngất tạo hình hàm long ngóc đầu chầu lên đầy uy nghi. Nơi đây thờ vị Anh hùng dân tộc Dương Tự Minh, người có công lao to lớn trong việc đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ biên cương phía Bắc của Tổ quốc Đại Việt dưới các triều vua Lý. Phủ Phú Lương dưới sự cai quản của ông hơn 30 năm đã thực sự trở thành một vùng đất phồn thịnh. Người dân làng Đuổm thay mặt cho nhân dân các dân tộc huyện Phú Lương thường trực phụng thờ Đền đời nọ nối đời kia. Sở dĩ lệ Đền được tổ chức vào ngày 6 tháng Giêng là bởi dân gian tương truyền rằng đây là ngày sinh của ông. Vào ngày này, cả làng đều dậy sớm, làm cỗ để rước ra lễ Đền.

7 giờ sáng, người dân trong huyện đã đội lễ lên Đền. Du khách thập thương kéo về dâng hương trảy hội, khắp sân trong, sân ngoài đông nghịt người. Đoàn dâng lễ khăn áo chỉnh tề đội cỗ, hương, hoa… từ thủy Đền dâng lên Đền chính. Cỗ dâng gồm có 2 loại: Cỗ chay và cỗ mặn. Cỗ chay là các loại bánh chè lam, bánh khảo, bánh bìa, bánh vôi, bánh rán, bỏng nổ được làm cầu kỳ và đặt vào 8 chiếc mâm bồng, mỗi mâm đặt thành 8 phần, mỗi phần đủ 6 thứ bánh. Cỗ mặn gồm lợn quay, gà luộc, xôi gấc… được bày biện đẹp mắt. Bà Nguyễn Thị Thanh, xã Động Đạt cho biết: Để làm được các mâm cỗ này, bà con trong các thôn, xóm đã phải rậm rịch từ mấy ngày hôm trước. Người xay bột, người giã gạo, những nam thanh nữ tú thì lên rừng cắt lá về rửa sạch, phơi se để gói bánh. Quan trọng là bánh làm phải vuông, mỗi bề dày mười phân, bánh bỏng thì phải nổ tròn, to bằng trái bưởi. Đến giờ, ông thủ chỉ việc nổi trống ra hiệu lệnh rước cỗ vào Đền. Cỗ chay rước trước, cỗ mặn rước sau, đi đầu là 2 quan viên mặc áo thụng cầm 2 lá cờ, đi sau là trống, chiêng, kèn, sáo, nhị thanh la, sênh tiền… Đàn nhạc, trống chiêng khua vang, dội vào vách đá ầm vang thôi thúc người người nhanh chân đến lễ Đền. Tế xong, nam giới làng Đuổm từ 18 tuổi trở lên được ăn cỗ tại Đền. Phần cỗ lễ sẽ được chia cho các chức dịch trong làng.

Nghi thức dâng lễ lên Đền

Tiếp đến là phần hội. Đây cũng là phần náo nhiệt nhất của hội Đuổm, các trò vui được diễn ra suốt từ sáng tới tối ở nhiều nơi, từ sân đền đến các khu vực xung quanh. Nam nữ thanh niên cùng ra sức ném những quả còn thật cao, thật trúng vào tâm chiếc vòng nhật nguyệt bên hồ bán nguyệt trước Đền. Cây còn được dựng bằng thân cây tre cao khoảng 13 sải tay, ngọn cây uốn một vòng tròn bằng chiếc nón chóp được dán giấy mầu xanh, quả còn được khâu bằng vải nhiều mầu, nhồi cát và hạt thóc với 4 đuôi dài mầu vàng, trắng, tím, hồng vun vút như hoa bay ngang trời trông thật đẹp mắt. Kế bên đó, trẻ con thi nhau chơi trò đánh đu, người xem đứng bao quanh vỗ tay tán thưởng. Từng nhóm người túm tụm xem thi kéo co, vật, chọi gà, đánh cờ… cười nói vui vẻ.

Bà Trần Thị Thúy, thị trấn Đu tâm sự: Năm nào hội Đền tôi cũng đến, trước là để dâng nén nhang thơm tưởng nhớ vị tướng Dương Tự Minh, sau là xem hội. Tôi nhận thấy, lễ hội Đền năm sau bao giờ cũng tưng bừng náo nhiệt hơn năm trước, nội dung lễ, hội cũng phong phú hơn và người đến Hội cũng đông hơn. Quả vậy, hội Đền Đuổm năm nay có nhiều điểm mới so với lễ hội những năm trước: năm nay huyện tổ chức trong 3 ngày (mồng 5, 6 và mồng 7 tháng Giêng) thay vì chỉ tổ chức khai hội vào ngày mồng 6 tháng Giêng. Về nội dung, ngoài những nghi lễ và trò chơi dân gian như mọi năm, năm nay còn có thêm các gian trưng bày sản vật của địa phương để du khách được tham quan, tìm hiểu sâu hơn về mảnh đất Phú Lương. Gần 20 gian hàng với các sản vật như: Gạo nếp, gạo tẻ, mành cọ, chè, nấm, mật ong, … đã thu hút được đông đảo người đến tham quan và mua các sản vật.

Chị Nông Thị Duyên, xã Yên Trạch cho biết: Sau khi được thông báo về nội dung lễ hội, chúng tôi đã chuẩn bị tất cả những sản phẩm của địa phương như: Bánh chưng tày, bánh tro, rượu nếp,  mật ong, bánh giò, gạo bao thai để mang xuống trưng bày, chỉ loáng buổi sáng đã bán hết. Hy vọng, đây sẽ là cơ hội tốt để Yên Trạch giới thiệu với khách thập phương về những sản phẩm của quê mình.

Trò chơi đu quay tại lễ hội đền Đuổm.

Sau khi tham quan các gian hàng, các đại biểu tiếp tục tham dự tọa đàm quảng bá du lịch của huyện. Huyện Phú Lương -Thái Nguyên mang đậm nét văn hóa vùng Việt Bắc, là địa phương giàu bản sắc văn hóa dân tộc với những nét đặc sắc của lễ hội cầu mùa, hát Sấng Cộ của dân tộc Sán Chay. Các điểm di tích, du lịch cũng khá phong phú với Nhà bia kỷ niệm Bác Hồ tại xã Phủ Lý, khu di tích Khuân Lân ở xã Hợp Thành,… tất cả đã tạo nên một quần thể có tiềm năng để phát triển du lịch. Trong đó, khu di tích và lễ hội đền Đuổm là một điểm nhấn quan trọng vì có nhiều nét độc đáo của các dân tộc, thu hút đông đảo du khách thập phương và được tổ chức vào dịp đầu Xuân.

Trong tiết Xuân ấm áp có chút nắng nhẹ càng điểm thêm cho cây cối, hoa, lá thêm lung linh tươi sắc, góp thêm vào lễ hội Đền Đuổm một nét tươi mới và nhen vào lòng người một niềm tin vào một năm mới sẽ có nhiều điều tốt lành./.