Lễ hội bơi trải trên sông Diêm tại Thái Bình

Làng Diêm Điền trước đây (ngày nay thuộc thị trấn Diêm Điền) dài khoảng 1 cây số nhưng được bao bọc 3 phía bởi sông Cống Ngoại về phía tây, sông Cống Mới về phía đông đặc biệt ở phía nam là dòng Diêm Hộ chảy qua trước làng rồi mới đổ ra vịnh Bắc Bộ. Tục bơi chải của làng Diêm Điền gắn liền với nghề đi biển đánh bắt hải sản và vận tải đường biển nên thường liên quan tới các vị Thuỷ Thần. Theo các bậc tiền nhân trước đây kể lại rằng trước năm 1945 làng còn có chùa và đình, trước khi bơi phải đến tế Thuỷ Thần ở Đình Trung vào sáng ngày mùng 10 tháng giêng hàng năm. Người Diêm Điền hết sức tôn trọng phong tục lâu đời này vì nếu năm nào không tổ chức lễ hội bơi chải Thuỷ Thần sẽ tức giận và năm đó thần sẽ về bắt người. Dân Làng Diêm Điền vẫn còn nhớ có câu tục ngữ: ”Sóng Cửa Trà (cửa sông Trà Lý), ma cửa Hộ (cửa sông Diêm Hộ)”. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (năm 1945-  năm1954), thời kỳ lập lại hòa bình năm 1955 đến năm 1975 vẫn chưa khôi phục… Từ ngày kinh tế đổi mới hội bơi chải của Làng Diêm Điền được khôi phục và đáp ứng lòng mong mỏi, sự ủng hộ đông đảo nhân dân trong toàn thị trấn và trong cả huyện. Đây là cuộc thi nối tiếp truyền thống lâu đời thuỷ quân đã từng xuất hiện cách đây hàng nghìn năm trong lịch sử oai hùng của người dân tỉnh Thái Bình nói chung và người dân làng Diêm Điền nói riêng, gắn liền từ vua Lý Bí (Lý Bôn) và tướng Phạm Ngũ Lão.

Lễ hội bơi trải trên sông Diêm

Lễ hội bơi chải truyền thống hàng năm vào ngày 12 âm lịch được coi là một hoạt động đón xuân chính tại địa phương và mang ý nghĩa lễ ra quân đầu năm. Số chải tham gia vào lễ hội là 5 chải đại diện cho các khu dân cư và các doanh nghiệp lớn trên địa bàn thị trấn. Số người ở trong mỗi chải cũng có sự thay đổi. Tham gia tế Thuỷ Thần gồm có 1 chủ tế, 4 bồi tế và 12 quan viên. Chủ tế  phải mặc áo dài màu xanh, khăn xếp màu đen và hai bên tả, hữu là hai hàng quan viên (là những vị  ở trong ban hương chức của làng) và có 2 ông tây xướng và ông nam xướng. Các bồi tế lần lượt dâng hương, dâng đăng, dâng trà (2 lần), dâng Thanh chước (rượu)  4 lần và ông chủ tế đọc bài chúc văn thành kính mời Thuỷ Thần về chứng giám các lễ vật do lòng thành của dân làng dâng cúng và cầu mong thần phù trợ đắc lực cho nhà nhà bình yên, người người no đủ, hạnh phúc, trời yên biển lặng, thuận buồm xuôi gió, …

Các trải bơi đang nỗ lực, cố gắng trong vòng đua

Sau khi tế xong các đội bơi sẽ đi xuống bến nơi có 5 thuyền chải có trang trí đầu rồng cách điệu ở phía mũi. Ở trên đình Thuận Nghĩa đốt vàng mã xong, thì ở dưới bến chuẩn bị phất cờ và đốt pháo phát lệnh là các đội bơi bắt đầu vào cuộc. Khi tiếng pháo thứ 3 vừa nổ xong thì các thuyền bơi dàn hàng ngang trên sông Diêm Hộ lao như tên trong tiếng trống cổ vũ vang dội của dân làng bên bờ. Các thuyền đua phải đi đúng 3 lượt mới được kết thúc. Đội về nhất sẽ được nhận một con cá vược và tiền thưởng. Các thành viên tham gia bơi được mời dự bữa cơm cúng Thành Hoàng đầu năm tại đền Thuận Nghĩa./.