Phục dựng “Lễ hội gội đầu” tại Sơn La

Lễ hội gội đầu là lễ hội của đồng bào vùng Thái Trắng thuộc các huyện Phù Yên, Quỳnh Nhai, xã Ngọc Chiến (huyện Mường La) tỉnh Sơn La và người Thái ở Mường Lay (tỉnh Điện Biên), Mường Tè, Phong Thổ (tỉnh Lai Châu).

Nét đẹp mộc mạc của người con gái Thái

Lễ hội gội đầu trước đây được tổ chức vào chiều 30 Tết âm lịch, bà con các bản đua nhau hò reo, đánh chiêng, trống đón năm mới. Trong lễ hội còn tổ chức múa xòe để cúng thần sông thần suối, kèm theo đó là tổ chức các trò chơi dân gian.

Đúng vào ngày Tết độc lập của dân tộc, Lễ hội được phục dựng, hàng ngàn người dân các xã vùng ven hồ đã đến xem và chiêm ngưỡng cầu Pá Uôn, cây cầu có trụ cao nhất Việt Nam bắc qua hồ thủy điện Sơn La.

Lễ hội gội đầu của người Thái

Theo quan niệm của người Thái, gội đầu là để rửa trôi, tống tiễn những bệnh tật, vất vả, những điều không may mắn của năm cũ theo dòng nước (sông, suối), đi mãi không lặp lại, đồng thời cầu cho khi bước vào năm mới con người có sức khỏe, gặp điều hay, tốt lành, làm ăn phát đạt.

Quy trình tiến hành lễ hội như sau: Một thầy mo hoặc ông trưởng họ mời bà con dân bản xuống bến nước chuẩn bị gội đầu để đón chào năm mới sắp đến. Tiếp đó, các nam thanh nữ tú khiêng trống, khiêng chiêng vừa đi vừa khua rộn rã, thúc giục mọi người theo sau. Chậu nước gội đầu được bà con dân bản đun sôi để pha với nước gồm có vỏ cây xo xe, bồ kết, những cánh hoa rừng, hoa mận, hoa đào.

Gội đầu đã trở thành phong tục

Đàn ông thì khoác súng kíp và đeo túi thổ cẩm, trong túi có đựng bảo bối gọi là “thung xanh.” “Bảo bối” thực ra chỉ là đoạn sừng tê giác, móng vuốt gấu, vuốt hổ, châu ngọc hoặc có thể chỉ là của hồi môn như vòng bạc, nhẫn vàng.

Lễ hội gội đầu của người Thái Trắng là một trong 17 lễ hội được phục dựng trong chương trình phục dựng lễ hội của tỉnh Sơn La, nhằm giới thiệu, quảng bá nét văn hóa đặc sắc của con người Sơn La nói chung và Quỳnh Nhai nói riêng.