Lễ cầu mưa của người Thái ở Mộc Châu

Đối với người Thái ở bản Nà Nó, lễ cầu mưa là sự kiện trọng đại nhất trong năm. Kể từ đêm trước ngày diễn ra lễ hội, mọi người đã chuẩn bị quần áo sạch sẽ, nhà cửa tươm tất, thái độ nghiêm túc. Công việc chuẩn bị đồ cúng dường thường do người phụ nữ đảm nhận. Đồ cúng khá đơn giản, là những đồ ăn thường ngày của người Thái nơi đây. Đó là chuối xanh, cơm lam, măng đắng, cá xông khói, bánh ít uôi, gà luộc, bánh trưng, gạo nếp...

Một ngày trước ngày mở hội, người dân đã dựng sẵn cây nếu và các vật dụng cần thiết cho buổi lễ. Những vật dụng thường là những đồ dùng gần gũi với đời sống của người dân, để truyền tải thông điệp của người dân đến ông Then (tức ông trời). Đó là những chiếc cầy, bừa, cối giã gạo... Đồ ăn hàng ngày của người Thái như bầu bí, củ mài, trứng, ngô... hay là các con thú được đan bằng na như chim, ve... Cây niêu là thứ không thể thiếu trong ngày hội, nó là biểu tượng để thu hút sự chú ý của ông Then.

Từ sáng sớm ngày lễ hội, người phụ nữ Thái sẽ đi lấy nước và làm lễ tại một mó nước đầu nguồn của bản. Có 2 phần lễ, phần 1 là lấy nước và cúng thổ địa để xin nước. Sau đó, một lễ khác là để xin nước về làm lễ cầu mưa. Các lễ vật sẽ được dựng tại một cái miếu tạm để bà chủ tề làm lễ.

Người phụ nữ là người tham gia cúng tế. Mỗi lễ cũng thường diễn ra trong khoảng 1 tiếng đồng hồ, sao cho khi mặt trời ló rạng thì nghi lễ cũng vừa kết thúc. Sau lễ cúng, họ sẽ vứt một vật phẩm trong lễ cúng là trứng vào trong mó nước nguồn với ý nghĩa tặng các vị thần linh.

Sau khi lễ cầu mưa kết thúc, để ăn mừng vì ông Then đã đồng ý cho mưa, tất cả người dân Thái sẽ bắt đầu chơi hội. Họ múa xòe, chơi Tó Má lẹ, chơi ném gòn giao duyên, và uống rượu.