Lễ hội “Xên Mường” dân tộc Thái Đen tại Sơn La

Trước đây cứ 2 năm tổ chức 1 lần vào dịp năm hết, Tết đến và mùa màng thu hoạch xong, với quan niệm của những người đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc là cầu cho vạn vật bảo vệ con người, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, bản mường đoàn kết vượt khó khăn và giúp nhau xây dựng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

Một nghi thức trong lễ hội “Xên Mường” dân tộc Thái Đen

Địa điểm chọn lễ cúng mường thường là ở tại một cánh rừng già được gọi là “Đông Xên”. Lễ vật gồm mổ lợn, mổ gà, mổ trâu, sản vật, thóc gạo, hoa quả...

Lễ hội gồm có các nghi lễ sau: Lễ rước Nàng Tánh về dự hội, bà Một cúng cầu may, lễ đi qua cầu Mường và lễ té nước cầu phúc. Phần lễ trong lễ hội Xên Mường (cúng bản mường) gồm ông mo và bà “một” (là người khấn vái chính) gọi “mời” các vị thần linh như thần sông, thần núi, thần thổ địa, thần cai quản ruộng nương, vùng miền và các linh hồn người có công xây dựng nên bản mường, đất nước và những linh hồn của những người trong bản mường đã mất về dự, “ăn”, nhận các lễ vật do bản mường, do con cháu dâng lễ.

Phần hội là phần được diễn ra ngay sau phần cúng lễ kết thúc, gồm những trò chơi dân gian như: kéo co, ném còn, tó má lẹ (một trò chơi dân gian), bắn nỏ, trò chơi đánh chân đánh đầu, múa xoè bên đống lửa, tổ chức dân ca dân vũ, thăm hỏi và chúc tụng nhau. Tổ chức giao lưu văn hóa - văn nghệ, thi đấu những trò chơi dân gian giữa các xã, các phường, thưởng thức ẩm thực các món ăn dân tộc.

Những trò chơi dân gian trong lễ hội

Lễ hội Xên Mường đã thực sự cuốn hút được đông đảo quần chúng nhân dân bởi nhiều tiết mục ca-múa-nhạc đặc sắc mang đậm nét văn hóa truyền thống được các đội văn nghệ không chuyên đem đến giao lưu và biểu diễn. Kết thúc đêm hội, mọi người được hòa chung vòng xòe đoàn kết và uống rượu cần trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng./.