Lễ vía bà Phi Yến tại Côn Đảo

Người dân Côn Đảo xem bà Phi Yến như một vị thần phò trợ cho cuộc sống của họ, tổ chức lễ giỗ bà vào trung tuần tháng 10 âm lịch. Lễ giỗ bà Phi Yến bắt đầu từ đêm 17/10 âm lịch, ban tổ chức chuẩn bị các loại hoa quả, xôi, chè... để làm lễ. Người dân Côn Đảo đến miếu dâng lễ vật, thành câm cầu xin những điều tốt lành, quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, gia đình hạnh phúc. 

Các hoạt động văn nghệ, trò chơi được tổ chức tại đây, đặc biệt là đờn ca tài tử sẽ diễn ra suốt đêm. Vào 9h ngày 18/10, lễ giỗ bà Phi Yến chính thức bắt đầu. Từng mâm lễ vật được chuẩn bị trước được những người dâng lễ đội lên đầu xếp thành hàng. Chủ lễ đọc văn khấn trong làn khói hương, nền nhạc lễ lúc réo rắt khi trầm buồn, trong không khí trang nghiêm, long trọng. Sau phần lễ, nhân dân và du khách thập phương tham dự sẽ được thưởng thức những món ăn chay do bà con nơi đây chuẩn bị.

Miếu An Sơn nơi thờ thứ phi Phi Yến được xây đựng vào năm 1785. Thứ phi của Nguyễn Ánh không được ghi chép trong sử sách, là nhân vật nhuốm màu sắc huyền ảo. Theo truyền thuyết địa phương kể rằng, bà Phi Yến là vợ thứ của Nguyễn Ánh tên là Lê Thị Răm. Bà có con là hoàng tử Hội An, thường gọi là hoàng tử Cải. Vì thất bại liên tục trước Tây Sơn, Nguyễn Ánh có ý định gửi hoàng tử Cải cùng Bá Đa Lộc sang Pháp cầu viện. Bà Phi Yến thấy vậy can ngăn Nguyễn Ánh đừng cõng rắn cắn gà nhà. Nguyễn Ánh nổi trận lôi đình, cho rằng bà có ý định thông đồng với nghĩa quân Tây Sơn định chém đầu bà nhưng được cận thần can ngăn nên thoát chết. Bà Phi Yến phải chịu số phận bi thảm, bị giam cầm trong hang đá chỉ có con vượn bạch theo hầu. Khi nghe tin quân Tây Sơn sắp tràn đến, Nguyễn Ánh cùng đoàn tùy tùng xuống thuyền trốn ra Phú Quốc. Hoàng tử Cải khóc thét khi không thấy mẹ. Nguyễn Ánh tự tay ném hoàng tử 4 tuổi xuống biển. Xác hoàng tử trôi dạt vào bãi biển Cỏ Ống, được dân làng chôn cất, lập miếu thờ gọi là miếu Cậu. Bà Phi Yến  trở về trông nom mộ của hoàng tử. Thương cảm với nỗi mất mát quá lớn của bà, người dân trên đảo có  câu hát: "Gió đưa cây CẢI về trời. Rau RĂM ở lại chịu đời đắng cay". Miếu thờ bà Phi Yến và miếu Cậu được xem là lớn là linh thiêng tại Côn Đảo.