Lễ Hội Dinh Cô tại Long Điền tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Tương truyền, 186 năm về trước, xác của một người con gái khoảng 16 tuổi đã trôi dạt vào bãi, cô gái tên là Lê Thị Hồng Thuỷ, quê ở Phan Rang, cô gái theo cha Lê Văn Khương dong ghe bầu đi từ Trung vào Nam để đánh bắt cá và buôn bán, trao đổi hàng đan lát từ tre. Mỗi lần ghe bầu đi qua vùng biển Long Hải, Cô gái nhìn cảnh non nước hữu tình, thường ao ước sẽ được ở lại nơi đây chung sống. Vào một đêm bão tố, ông trời như chiều lòng Cô, đã đưa Cô theo con sóng dạt vào, nằm lại trên một bãi cát trắng xoá, nơi mà Cô đã từng mong ước được sống ở đó. Cát đùn lên như che chở, sóng vỗ muôn nghìn như lời ru cho Cô yên giấc. Dân làng xem Cô gái trẻ này là nữ thần thiêng liêng nên đã lập ngôi mộ của cô trên đồi, và dựng miếu thờ bên cạnh. Đầu tiên đây chỉ là một nấm mộ đất, miếu tre lá. Miếu và mộ đã thay đổi theo sự linh ứng ngày càng lan rộng. Một lần (vào khoảng năm 1966), ngôi miếu phát hoả, nên đã được trùng tu thành một ngôi đền khang trang hơn. Đầu năm 1990, Dinh Cô lại được trùng tu từ nguồn kinh phí quyên góp của du khách thập phương, nay đã trở thành một dinh thự kiên cố.

Người dân Long Điền thực hiện nghi lễ rước Cô về Dinh

Từ ngày có Dinh Cô để hương khói, ngư dân Long Hải như có thêm sức mạnh về tinh thần để đương đầu với vất vả và gian nan. Thành tích của mình, nhưng người dân ở đây thường gán cho Cô, thêu dệt thành nhiều câu chuyện huyền thoại thi vị, chủ yếu là chuyện Cô linh ứng giúp người dân hiền, nghèo khó vượt khó khăn. Sự tôn kính của người dân nơi đây dành cho Cô đã trở thành một tập quán, tín ngưỡng của người Long Hải, trong đó ẩn chứa khát vọng và niềm tin mãnh liệt về một cuộc sống thanh bình và thịnh vượng.

 Hàng năm, vào ngày lễ hội sẽ có hàng chục vạn khách thập phương đổ về từ miền Tây, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Thuận, Lâm Đồng... họ lũ lượt kéo nhau về Long Hải dự "Giỗ Cô", người người chen chúc nhau trong rừng dương, trên bãi cát, trên những hành lang, khoảng trống tá túc qua đêm, để dự trọn 3 ngày hội. Có người còn phải đến trước mấy ngày mới mong tìm được chỗ trọ. Có gia đình còn mang theo cả con cái và đồ dùng nội trợ để ăn nghỉ tại chỗ. Đêm xuống buông màn, rừng dương lao xao và sóng biển rì rào, lấp loáng ánh trăng, trời lồng lộng gió... cảnh hữu tình này đã khiến người ta quên đi bao vất vả mà vui với cuộc hành hương có tính chất dã ngoại này.

Hàng vạn du khách thập hương đổ xô về Long Điền xem lễ hội Dinh Cô

Rạng sáng ngày 10 tháng 02 âm lịch, du khách đã bắt đầu viếng Cô. Thường mỗi người sẽ cầm trong tay một nhành huệ trắng vốn để tượng trưng cho sự thanh khiết. Giới trẻ ham vui, các cụ già thì sùng tín đều chen nhau để vượt 187 bậc để để dâng hương xin lộc ở đền chính điện. Đêm ngày 10 và 11 là đêm hội hoa đăng, ánh đèn sáng rực hoà lẫn với ánh trăng. Hàng vạn ghe thuyền đều quay mũi về Dinh chầu Cô, tiếng chiêng, tiếng trống vang lên thâu đêm.

Lễ chính được tổ chức vào rạng sáng ngày 12. Từ chính điện, đoàn người đã chuẩn bị chỉnh tề cờ quạt ra bãi, lên thuyền, và tiến ra khơi làm lễ "Nghinh Cô". Lễ "Nghinh Cô" được cử hành rất long trọng. Vị Chánh bái sẽ dẫn đầu, đoàn học trò lễ tiếp bước theo sau, còn có cờ xí, lọng che, hoa đăng rực rỡ. Một chiếc ghe to sẽ được bày hướng án được xem là ghe dành để "Nghinh Cô". Ghe được vài chục chiếc ghe khác hộ tống. Đoàn ghe nối đuôi nhau ra khơi trong tiếng chiêng trống rộn ràng. Đến Mũi Nhỏ, nơi có ngôi mộ Cô, đoàn người xuống ghe và lên viếng mộ, nghênh đón rước Cô về Dinh. Đặc biệt, trong lễ "Nghinh Cô" này, còn duy trì được hình thức truyền thống là diễn xướng "Hát bả trạo".

Màn biểu diễn múa rồng đắc sắc trước Dinh Cô

Thú vị nhất của khách hữu tình không chỉ ở nội điện, mà là toàn quang cảnh bãi Long Hải trong những ngày lễ hội rộn ràng, đứng ở trên hành lang của chính điện, du khách sẽ có cảm giác như đang ở nơi giao thoa giữa biển và đất trời, giữa đời thực và hư, giữa sóng biển đang dập dềnh như dệt lụa và Dinh Cô về trong thế "phục long" đang muốn bay lên.