Lễ hội Mương A Ma dân tộc Xinh Mun tại Sơn La

Ở tỉnh Sơn La, đồng bào dân tộc Xinh Mun thường cư trú ở vùng rẻo giữa và rẻo cao, kinh tế của người Xinh Mun chủ yếu dựa vào việc canh tác nương rẫy và chăn nuôi các loại gia súc, gia cầm. Cũng giống như nhiều dân tộc khác, đồng bào dân tộc Xinh Mun theo quan niệm vạn vật hữu linh, họ tin rằng, các cánh rừng, các con suối… đều có thần linh cai quản. Do vậy, họ có rất nhiều nghi lễ nông nghiệp, trong đó nổi bật chính là lễ hội Mương A Ma (lễ hội cầu mùa). Lễ hội Mương A Ma thường từ 3 đến 5 năm mới tổ chức một lần, lễ hội diễn ra trong 2 ngày vào khoảng thời gian từ tháng 12 đến tháng 2 âm lịch, khi đã thu hoạch xong mùa màng và năm đó được mùa, lúa ngô đầy nhà và nuôi được nhiều gà, nhiều lợn...

Trang phục của người Xinh Mun

Người đứng ra tổ chức lễ hội và chủ trì lễ hội là những người làm thầy mo ở trong bản. Lễ hội Mương A Ma thường được tổ chức trong phạm vi gia đình, nhưng lực lượng tham gia vào làm công việc chuẩn bị lễ vật, cỗ bàn và đặc biệt là lực lượng tham gia vào phần hội thì bao gồm cả bản, từ các ông già, các bà già, thanh niên nam nữ và cả trẻ nhỏ, tất cả mọi người đều tham dự lễ hội với tinh thần tự giác, hăng say và nhiệt tình.

Lễ hội Mương A Ma dân tộc Xinh Mun tại Sơn La

Lễ hội Mương A Ma cũng có 2 phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ là phần trang nghiêm và thành kính, ông thầy mo thay mặt cho dân bản cúng tế các vị thần linh phù hộ cho mưa thuận gió hòa, để lúa sai bông, để ngô mẩy hạt, để gà lợn trâu bò không bị dịch bệnh, sinh sôi đầy chuồng, để con người luôn khỏe mạnh không bị ốm đau và để bản mường mãi mãi hưng thịnh. Khác với không khí trang nghiêm của phần lễ, thì ở phần hội, trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng, trong sự nồng say của men rượu cần, tinh thần của những người dân được thăng hoa, mọi lo toan thường nhật phút chốc tan biến, mọi người thả mình theo những điệu múa, những trò chơi dân gian rất vui vẻ, diễn tả hiện thực cuộc sống của cộng đồng người dân tộc Xinh Mun, mang tính nghệ thuật và giáo dục cao như múa Tăng bu, To luồng và múa kéo thuyền…  chơi "giắc klsù" (bắt tổ ong), chơi "to miếng" (đấu võ) v.v.

Các cuộc vui của người Xinh Mun đều gõ chiêng

Lễ hội Mương A Ma là một nét văn hóa tiêu biểu nhất và đặc sắc nhất của đồng bào dân tộc Xinh Mun, là 1 hình thức sinh hoạt văn hóa tập thể lành mạnh, góp phần tích cực vào việc vun đắp tình đoàn kết cộng đồng, giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, tạo ra bầu không khí vui tươi phấn khởi, hướng người dân theo những điều thiện và xa rời cái xấu.