Lễ hội Mợi dân tộc Mường huyện Phù Yên tại Sơn La

Lễ hội Mơi là lễ hội được tổ chức vào dịp đầu xuân, khi tất cả mọi việc đồng áng đã kết thúc (vào khoảng mồng 5 tết). Ý nghĩa là cầu cho mọi người khỏe mạnh, bản mường no ấm, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, đoàn kết vượt qua khó khăn, giúp nhau xây dựng một cuộc sống ngày càng tốt hơn. Lễ hội Mợi  chính là dịp để người dân được giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm sản xuất, làm giàu chính đáng, nuôi dạy con cái trưởng thành và động viên nhau xây dựng bản mường ngày một tốt đẹp hơn. Những người con nuôi cám ơn thầy Mợi đã chữa bệnh cứu người mang lại hạnh phúc cho mọi nhà bằng những cây thuốc nam gia truyền.

Một bản của người Mường

Lễ hội Mợi gồm có 2 phần: Phần lễ và phần hội được tổ chức đan xen với nhau. Phần lễ là phần do thầy Mợi và các con hầu đảm nhiệm. Phần hội có sự hướng dẫn của thầy Mợi và sự tham gia của các con nuôi và của bà con dân bản. Lễ hội Mợi được diễn ra trong thời gian một ngày. Ngay từ sáng sớm, thầy Mợi và các con hầu đã chuẩn bị các mâm lễ cúng. Vào lễ, ông thầy Mợi dùng lời hát đang, hát ví truyền thống của người Mường để mời tổ tiên Mợi từ trên trời xuống trần gian, sau đó mời tổ tiên bên nội, tổ tiên bên ngoại, thần thổ địa, thần sông và thần núi cùng với tổ mợi về hưởng lễ, hương hoa, phù hộ cho con cháu, bản mường khỏe mạnh và làm ăn phát đạt. Sau khi cúng xong Tổ Mợi, Những con nuôi mang những mâm lễ đến dâng lên để tạ ơn thầy Mợi, thầy Mợi tiếp tục làm lễ cầu cho các con nuôi của mình khỏe mạnh, gia đình hạnh phúc và ăn nên làm ra. Cúng mời tổ mợi và cầu phúc cho các con nuôi xong, thầy Mợi và các con hầu sẽ chuyển sang múa mợi. Những điệu múa được thể hiện trong lễ hội Mợi bao gồm: Múa xòe, múa trầu, múa khăn, múa trồng bông dệt vải, múa kiếm …Những điệu múa này vừa thể hiện tập quán truyền thống, vừa thể hiện các lễ nghi nông nghiệp. Các con hầu dỗ các ống tre xuống và gõ vào nhau, thổi khèn bè tạo một nền nhạc rộn ràng cho các điệu múa. Vừa múa, bà Mợi vừa đi vòng quanh các con nuôi và những người bà con dân bản, bà dùng khăn quàng vào cổ của mọi người để mời bà con dân bản vào  cùng múa với thầy mợi và các con hầu. Điệu múa Mợi của người dân tộc Mường vừa uyển chuyển, nhịp nhàng, vừa mạnh mẽ, vừa say sưa. Càng về trưa thì số lượng người tham gia múa càng đông, tiếng nhạc càng rộn ràng. Sau khoảng thời gian nghỉ ăn trưa, đến buổi chiều các điệu múa lại được tiếp tục. Bên cạnh điệu múa còn là các trò chơi được diễn ra như: bói hoa, kéo co, ném còn, đánh chó, đánh quay, đánh chuyền, nhảy lò cò, đánh quay, chơi bi, chơi ô ăn quan, đánh yến, nhảy dây…Các trò chơi dân gian diễn ra rất hào hứng, vui vẻ và thu hút được mọi lứa tuổi cùng tham dự.

Đặc săc lễ hội Mợi dân tộc Mường huyện Phù Yên

Sau một ngày, lễ hội được kết thúc bằng một điệu múa trầu  tiễn tổ tiên thầy Mợi về trời. Điệu múa phải thể hiện thật khéo, thật dẻo để mong đến ngày nay sang năm còn mời tổ mợi xuống trần gian dạy con cháu tập múa, làm nương và làm ruộng. Sau đó, thầy Mợi tổ chức một bữa cơm đoàn kết mời  các con hầu, các con nuôi và những người bà con dân bản. 

Những trò chơ dân gian trong lễ hội Mợi dân tộc Mường 

Lễ hội Mợi của người dân tộc Mường tuy có qui mô nhỏ những lại mang tính nhân văn và cộng đồng rất lớn. Thông qua lễ hội đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần, văn hóa tâm linh lành mạnh của nhân dân, đồng thời giúp cho nhân dân bảo tồn những giá trị văn hóa tốt đẹp, loại bỏ những phong tục tập quán lạc hậu không còn phù hợp. Sưu tầm, nghiên cứu và giới thiệu lễ hội Mợi của dân tộc Mường, huyện Phù Yên nhằm bảo tồn, phát huy và bổ sung vào kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.

Theo : Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La