Lễ hội đền Cuối tại Hải Dương

Sáng ngày 26 tháng 8, sau khi cử hành nghi thức tế lễ mở cửa đền xong, một hồi trống sẽ vang lên để báo hiệu cho giờ khai hội đã tới. Mọi người kéo nhau đổ về đền chính để thắp hương làm lễ.

Rước kiệu trong lễ hội đền Cuối

Ngày 27 tháng 8 là chính hội. Từ đêm hôm trước, các xóm đã chuẩn bị kiệu lễ đặt sẵn ở sân đền. Khi các cỗ kiệu và đội hình đã được tập kết đầy đủ, tiếng chiêng trống sẽ vang lên để báo hiệu cho lễ rước truyền thống đã bắt đầu. Hành trình rước bắt đầu đi từ đền, qua khu lăng mộ rồi qua chợ Cuối mới về tới đền chính. Dẫn đầu là đội múa lân, vừa biểu diễn vừa dẫn đường. Đi theo sau là đội thó, rồi đến là đội tế nam, tiếp theo là đội dâng hương, đội các bà, đội các cô đội khăn vàng mặc áo thêu, thắt lưng hồng, quần trắng và đi dép mũi hài. Tiếp theo là hai con ngựa gỗ để tượng trưng cho hai con ngựa chiến Long Đề và Long Câu mà đức thánh đã cưỡi khi xuất trận và các kiệu, gồm các kiệu cỗ tam sinh, kiệu cỗ đường, kiệu cỗ hoa quả tứ linh,  kiệu cỗ bò thui, và kiệu thánh.

Kiệu về đến đền

Một điều tạo nên sự đặc biết của lế hội là trong những ngày hội, có nhiều loại cỗ cúng .Làng có 12 giáp , mỗi giáp làm một loại cỗ.

Trong suốt 3 ngày lễ hội, ngày đầu lễ cúng bằng cỗ ngũ quả , được bà biện theo kiểu  Thượng tam long, hạ tứ linh. Những ngày sau sẽ cúng bằng các loại cỗ khác.

Cỗ đường: Gồm nhiều loại bánh như: bánh cốm , bánh dầy, bánh chay, bánh phu thê, bánh nướng, bánh trôi, bánh bột lọc, bánh do.Trên mặt bánh có dán chữ thọ được cắt bằng giấy hồng điều. Bánh cốm, bánh bột lọc và bánh gio đều được gói bằng lá chuối tươi, có buộc lạt nhuộm đổ.

Cỗ thầu: Gồm các loại như: thịt luộc, thịt  nấu đông, giò , nem, thịt chả, thịt nem chạo, ninh, thịt mọc. Mỗi món đựng trong một cái bát lớn.

Cỗ tam sinh: Về tam sinh mỗi nơi có một quan niệm khác nhau, ở đây tam sinh là gà ,lợn, ngỗng hoặc ngan. Ba con vật này sau khi làm thịt xong, để thịt sống và tạo dáng như vẫn còn sống, trang trí bằng giấy hồng điều, cúng thần xong sẽ chia đều cho các giáp để làm cỗ.

Cỗ bò thui: Ngày thứ 3, mổ bò,  thui. Sau khi thui xong, mang cả con bò và chậu tiết vào để tế thần. Tế xong các giáp sẽ đăng cái khiêng bò về để làm cỗ rồi chia phần.

Biểu diễn đánh Thó tại Lễ hội đền Cuối.

Sau khi lễ rước kết thúc sẽ bắt đầu phần hội với các trò chơi đã được tổ chức qua hàng trăm năm nay như đi cầu kiều hay  thi bắt vịt. Tuy nhiên, nói đến lễ hội đền Cuối là phải nhắc tới trò đánh thó (một dạng võ dùng gậy). Đây là một môn võ cổ truyền mà Nguyễn Chế Nghĩa đã rất điêu luyện và đánh thó cũng chính là linh hồn của ngày lễ hội đền Cuối.

 Lễ hội đền Cuối đã thể hiện được niềm tự hào và biết ơn sâu sắc của dân làng Hội Xuyên đối với người anh hùng của quê hương của mình, trải qua bao nhiêu tháng năm nhưng lễ hôi đền Cuối vẫn giữ gìn được các nét văn hóa truyền thống.