Lễ hội cầu Trăng của người Tày ở Hà Giang

Lễ hội cầu Trăng là dịp để người lớn tuổi gặp mặt hỏi thăm nhau chuyện gia đình, làm ăn, phát triển sản xuất. Lễ hội cầu Trăng cũng là dịp để những chàng trai, cô gái gặp gỡ nhau qua những câu hát trao duyên. Tín ngưỡng dân gian của người Tày quan niệm trên cung trăng có mẹ trăng và 12 nằng tiên (là con gái của mẹ). Mẹ trăng cùng 12 nàng tiên luôn chăm lo, bảo vệ mùa màng để người dân có cuộc sống ấm no.

Người Tày ở bản Loan duy trì tổ chức lễ hội cầu Trăng với ý nghĩa đón mẹ trăng và 12 nàng tiên xuống vui tết Trung thu với dân làng. Lễ hội cầu Trăng gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức vào tối ngày 14/8 (âm lịch) trên một bãi đất rộng với nghi thức "cúng thổ công chúa bản" long trọng tại miếu chung để xin phép dân bản được tổ chức lễ hội cầu Trăng vào ngày rằm.

Mở đầu hội cầu Trăng là phần múa quan bàn lễ đặt ngoài trời. Tiếp đến, bà con dân bản thi nấu các món ẩm thực truyền thống như: cơm lam, xôi ngũ sắc, mắm thịt lợn, mắm cá chép, trám muối... Sau đó tham gia nhiều trò  chơi dân gian, quây quần uống rượu và thưởng thức những món ăn vừa chế biến. Hòa chung men rượu thơm nồng, dân bản cùng nhau múa hát những giai điệu mượt mà, đằm thắm, chứa chan tình yêu quê hương đất nước...

Đêm ngày 15/8, khi mẹ trăng lên khỏi đỉnh núi và bắt đầu tỏa sáng xuống bản làng, bà con tập trung ở sân để thầy cúng tiến hành cúng thổ công và thần linh. Nghệ nhân cúng tế thực hiện múa vòng quanh dàn cúng khi khai hội đón trăng. Đêm hội cầu Trăng kết thúc khi mẹ trăng lên giữa đỉnh đầu. Dân bản lưu luyến làm lễ tiễn mẹ trăng về trời. Kết thúc lễ cầu Trăng, già làng sẽ ban phát hạt giống cho dân bản, cầu cho tất cả một năm gieo trồng thuận lợi, mùa màng bội thu.

Lễ hội cầu Trăng chứa đựng những giá trị văn hóa truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc. Du khách tham gia lễ hội cầu Trăng được hòa mình vào cuộc sống của người dân nơi đây với những làn điệu dân ca, những món ẩm thực truyền thống...