Tết Chol Chnăm Thmây tại Kiên Giang

Chôl Chnăm Thmây có nghĩa là “Vào năm mới”, “Lễ chịu tuổi”, là lễ tết lớn nhất trong năm của người dân tộc Khmer được diễn ra vào giữa tháng 4 Dương lịch, là lúc giao mùa giữa mùa nắng và mùa mưa ở vùng Nam bộ. Giai đoạn này trời đất giao hòa, cỏ cây trở nên tươi tốt đầy sức sống. Sự đâm chồi nảy lộc của cỏ cây được người dân tộc Khmer quan niệm như là sự khởi đầu của một năm mới. Người dân tộc Khmer chịu ảnh hưởng nhiều từ nền văn hóa Ấn Độ, nên đa số đều theo Phật Giáo tiểu thừa. Vì thế, họ ăn tết khác với những nước ở trong vùng Đông Nam Á và trên thế giới. Người dân tộc Khmer ở Kiên Giang chuẩn bị ngày Tết cổ truyền của họ thật trang trọng, nhà cửa được dọn dẹp rất sạch sẽ, quần áo may mới cho mọi người trong gia đình như Tết Nguyên Đán ở nước ta.

Lễ hội vào năm mới của người dân tộc Khmer thường được kéo dài trong 3 ngày, năm nhuận thì kéo dài 4 ngày, mỗi ngày có một tên gọi khác nhau. Ngoài việc thờ phụng Phật, người dân tộc Khmer còn tin rằng mỗi năm sẽ có một vị thần trên trời (Têvôđa) được trời sai xuống để chăm lo cho cuộc sống và con người trong năm đó, hết năm lại trở về trời để vị thần khác xuống hạ giới. Vì thế, trong đêm Giao Thừa, nhà nào cũng làm cỗ, thắp hương, đốt đèn và cúng lễ tiễn đưa vị Têvôđa cũ, đón rước Têvôđa mới. Cả gia đình ngồi xếp chân ở trước bàn thờ tổ tiên, khấn vái, mong và tin rằng sẽ được thần ban cho phước lành.

Đồng bào Khmer đến cúng chùa ngày Tết Chôl Chnăm Thmây

Trong Tết Chôl Chnam Thmây, một tục lệ không thể thiếu của người dân tộc Khme đó là đắp núi cát ở tại các ngôi chùa. Người dân tộc Khmer quan niệm rằng mỗi hạt cát được đắp lên là xoá được một tội lỗi và giải thoát được một linh hồn ở dưới địa ngục. Núi cát cũng giống như những đám mây mang mưa cho vụ mùa mới sau 5-6 tháng khô hạn.

Gia đình nào cũng vậy, dù là rất nghèo nhưng cũng sẽ có nồi bánh nùm-chrụt (gần giống bánh tét của người Kinh ở Nam Bộ) và bánh nùm-tiên (gần giống bánh ít ở Nam Bộ). Hai loại bánh này là tượng trưng cho sự no ấm, làm ăn thịnh vượng, được mùa của những người dân tộc Khmer. Nó cũng giống như bánh chưng, bánh dầy của người Kinh vùng đồng bằng Bắc Bộ dùng trong ngày tết Nguyên đán. Ngoài ra còn có các loại bánh như: nùm- niềng- nóc, nùm-chết (bánh dừa nhân chuối), sùm-bóc-cháp (bánh bột nhân dừa)

Đến dịp Tết Chôl Chnăm Thmây của người dân tộc Khmer - Kiên Giang, chúng ta sẽ được tận hưởng một không khí rất náo nhiệt và đầy sinh động. Những điệu múa lăm thôn, múa rô băm, múa dù kê và tục thả lồng đèn trời là những nét văn hoá đặc sắc không thể nào thiếu ở trong lễ hội này. Những chiếc đèn lồng được thả lên cao, mang theo cả ước nguyện của những người dân Khmer về một cuộc sống ấm no, an lành và hạnh phúc.

Tết Chôl-chnăm-thmây, đồng bào dân tộc Khmer tập trung ở tại các ngôi chùa, cùng thờ cúng ông bà, vui chơi và cầu cho một năm mới mưa thuận gió hòa và làm ăn phát đạt. Nhà chùa nào cũng cùng với đồng bào chuẩn bị cho các nghi lễ và các họat động văn hóa, thể thao trong những ngày tết. Ở tại chùa Thủy Liễu, huyện Gò Quao năm nay ngoài các lễ mừng năm mới còn có hội thi bơi xuồng ba lá, đập nồi đất, đẩy gậy…đang được bà con háo hức chờ đón.

Đặc sắc Tết Chol Chnăm Thmây tại Kiên Giang

Ở tỉnh Kiên Giang, bà con dân tộc Khmer sống xen lẫn, chan hòa và đoàn kết với những người Kinh và người Hoa, tiếng Khmer có thể nói không sõi nhưng phong tục tập quán của đồng bào Khmer thì luôn được gìn giữ và phát huy. Tết cổ truyền Chôl-chnăm-thmây là một trong những dịp để đồng bào dân tộc Khmer đưa con cháu mình cùng đến chùa và giảng giải cho chúng phong tục của dân tộc mình.

Cứ như thế, không khí ngày tết cổ truyền Chôl-chnăm-thmây của đồng bào dân tộc Khmer ở tỉnh Kiên Giang đến từ rất sớm, mang đầy đủ ý nghĩa và hương vị. Một năm mới với nhiều niềm vui mới và thắng lợi mới đang được đồng bào tưng bừng chào đón.