Lễ hội Lồng Tồng của người Tày ở Kiến Thành tại Yên Bái

Lễ hội Lồng Tồng của người Tày ở Kiên Thành

Cũng giống như những lễ hội khác, hội Lồng Tồng của người Tày tại Kiên Thành cũng được chia làm hai phần, là phần hội và phần lễ.

Phần lễ gồm có những nghi thức truyền thống trang trọng, phần mở đầu là phần rước hoa quả, cỗ bánh. Sau phần rước là lễ cúng Thành hoàng bản thổ, thần suối, thần núi: Núi Khau Raáo nằm ở phía Tây, núi Khau Thú nằm ở phía Bắc, núi Khau Cuốm nằm ở phía Nam và miếu Bà Chúa nằm ở phía Đông cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho cây cối tốt tươi, cầu cho chim muông, sâu bọ không phá hoại mùa màng, dân làng luôn khoẻ mạnh, đời sống của nhân dân luôn được ấm no, hạnh phúc.

Lễ rước hoa quả, cỗ bánh trong lễ hội Lồng Tồng

Theo tục truyền từ thời xưa, lễ cúng Thành hoàng bản thổ của bản Roòng Raáo sẽ được nhân dân dâng lên 6 cỗ bánh, mỗi cỗ bánh gồm 6 loại bánh là bánh uôi, bánh phong trú, bánh bìa, bánh tẻ, bánh nổ, bánh trà lam và một cây hoa 12 tầng tượng trưng cho 12 tháng trong năm đơm hoa kết trái. Thân của cây hoa được làm bằng cây găng gai, còn những bông hoa được làm bằng cây dâu, những vòng hoa tròn được cắm vào cành găng tạo thành cành hoa. Mỗi đầu của cành hoa được treo một quả khế tượng trưng cho những hạt lúa mẩy nặng bông. Mỗi cỗ bánh phải kèm theo 7 mâm cỗ là những món ẩm thực được chế biến bằng thịt gà, thịt lợn và xôi nếp. Đi cùng với mâm cỗ bánh là cờ thần, chiêng, trống… rộn rã làm bừng lên không khí vui tươi nhộn nhịp của cả vùng.

Cùng với lễ cúng Thành hoàng bản thổ sẽ là lễ cúng miếu bà Chúa. Theo như truyền thuyết rằng có nàng công chúa Quỳnh Hoa vào bản Roòng Raáo và chứng kiến cảnh dân làng ở đây khổ quá, không có cả bát để ăn mà phải dùng lá rừng để làm bát. Cảm thông với người dân, nên nàng quyết định quay lại triều đình để xin triều đình có giải pháp cứu giúp dân lành. Trên đường đi, đến thác Rào Hạ không may nàng bị nước lũ cuốn trôi, từ đó dân làng đã lập miếu thờ công chúa ngay trên chính bờ thác Rào Hạ và đặt tên là miếu Bà Chúa. Hàng năm, cứ vào đúng ngày 25 tháng Chạp âm lịch, nhân dân trong làng lại sắm sửa lễ vật mang dâng cúng Bà Chúa để cảm ơn bà đã phù hộ cho dân làng. Tất cả mọi nghi lễ đều nói lên tấm lòng thành kính, biết ơn của dân làng đối với đất trời và đối với người xưa.

Xen với phần lễ, các nghệ nhân, các già làng trưởng bản cùng với nhân dân các dân tộc tại xã Kiên Thành cùng nhau trình diễn màn đồng diễn gồm 6 điệu dậm cổ đó là: dậm đàn tính, dậm víi (múa quạt), dậm chéo rứa (múa chèo thuyền),  dậm teo kéo, dậm đáp (múa kiếm) và dậm quét sân rồng. Các điệu múa đều thể hiện sự phối  hợp nhịp nhàng, sự khéo léo của những đôi bàn tay con người và tinh thần thượng võ của dân tộc.

Ngay sau phần lễ sẽ là phần hội sôi nổi và vui nhộn cùng với sự tham gia của hàng ngàn người dân trong xã và du khách thập phương cùng với các trò chơi dân gian như: đánh yến, bắn nỏ, ném còn, đẩy gậy… Tất cả những trò chơi trong hội đã thể hiện được sự gần gũi và tinh thần cộng động cao của những người tham gia. Những hình thức sinh hoạt mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc đã thực sự là nơi giao lưu giữa các dân tộc Tày, Mông, dao và Kinh trong vùng.

Lễ hội Lồng Tồng thu hút hàng ngàn người dân trong xã và du khách thập phương

Lễ hội Lồng Tồng không chỉ chưa đựng nét sinh hoạt cộng đồng đặc sắc, mà còn chứa đựng nhiều giá trị nhân văn, còn là nơi tôn vinh văn hóa, phản ánh tâm tư nguyện vọng của người Tày với mong ước cả năm được mùa, khoẻ mạnh và một năm mới thật nhiều tốt lành.