Lễ hội Bà Thu Bồn tại Quảng Nam

Sự tích về “Bà Thu Bồn” có rất nhiều truyền thuyết. Nhưng thuyết phục hơn cả là một câu chuyện được lưu truyền trong dân gian ở làng Thu Bồn như sau: Bà Thu Bồn hay còn được gọi là bà Bô Bô - một vị nữ tướng của nhà Lê bị giặc truy đuổi đến làng Thu Bồn thì bị ngã ngựa do tóc của bà bị quấn vào chân ngựa, sau đó bà đã bị giặc giết. Bà đã được các vua ở triều Nguyễn sắc phong là Bô Bô phu nhân, là thượng đẳng thần. Có lẽ chính vì vậy mà những người dân ở nơi đây đã truyền tụng những truyền thuyết về bà mẹ xứ sở mang sắc màu thần bí nhưng luôn là biểu tượng của cái đẹp, của khát vọng thái bình.  

Lễ rước linh vị Bà Thu Bồn về lăng

Phần nghi lễ của lễ hội Bà Thu Bồn gồm có lễ rước nước thiêng ở trên sông Thu Bồn, rước "Ngũ hành tiên nương" (5 vị nữ tướng dưới quyền, theo hầu Bà Thu Bồn trong cuộc chinh chiến) về lăng Bà để cúng tế, lễ cầu quốc thái dân an, cầu mưa thuận gió hòa... Lễ vật cúng bao giờ cũng có 1 con trâu và 1 mâm xôi lớn. Trâu tế sau khi bị giết, không xẻ thịt hay nấu chín mà để nguyên cả con, dùng huyết của nó bôi lên cúng.

Lễ đua thuyền tại lễ hội Bà Thu Bồn

Cùng với các hoạt động tế lễ, phần hội còn có các hoạt động văn hóa - thể thao hấp dẫn như hô hát bài chòi, hát tuồng, hát hò khoan đối đáp và hội hoa đăng trên sông Thu Bồn; thi đấu bóng đá, bóng chuyền, thi kéo co quan trọng nhất là hội đua thuyền Lệ Bà (Nam-Nữ), hội thả hoa đăng và đốt lửa thiêng trên những bãi bồi của dòng Thu Bồn.

Từ năm 2005 đến nay, lễ hội Bà Thu Bồn được tỉnh Quảng Nam đưa vào chương trình lễ hội "Quảng Nam - hành trình di sản".